Savooiekool uit de moestuin

Inleiding
Savooiekool uit de moestuin is een oude koolsoort die bekend staat om zijn winterhardheid en rijke voedingswaarde. De groente stamt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied en werd al in de Romeinse tijd gecultiveerd. De naam ‘savooiekool’ is afgeleid van de regio Savoye in Frankrijk, waar de kool voor het eerst werd gekweekt. De officiële Latijnse naam is Brassica oleracea var. sabauda. Andere veelgebruikte namen zijn groene kool of kappertjeskool, en vanwege het gekrulde blad wordt het soms ook wel krulkool genoemd.
Savooiekool is een tweejarig gewas, maar wordt meestal als eenjarige geteeld. In het eerste jaar vormt de plant een krop die geoogst wordt. Laat je de krop staan, dan bloeit de plant in het tweede jaar, waardoor zaad kan worden geoogst.
De kool behoort tot de kruisbloemenfamilie (Brassicaceae), net als bloemkool, broccoli en spruitjes. Vanwege zijn decoratieve uiterlijk wordt het soms zelfs als sierplant in borders toegepast. Leuk weetje: savooiekool is een van de koolsoorten die hun smaak verbeteren na een paar nachtvorsten, doordat zetmeel wordt omgezet in suiker.

Vroege en late savooiekool uit de moestuin
Net als bij veel andere koolsoorten onderscheiden we bij savooiekool in de moestuin vroege en late rassen. Hoewel ze in de basis dezelfde kenmerken hebben, verschillen ze in zaaimoment, groeiperiode en toepassingen.
Voordelen van vroege kolen
- Snelle oogst: Geschikt voor voorjaar en vroege zomer.
- Compact formaat: Ideaal voor verse consumptie.
- Geschikt voor koelere omstandigheden: Vermindert risico op schieters.

De belangrijkste verschillen tussen vroege en late savooiekolen:
Kenmerk | Vroege Savooiekool | Late Savooiekool |
---|---|---|
Zaaiperiode | Feb – April | Mei – Juni |
Plantperiode | April – Mei | Juni – Juli |
Oogstperiode | Juni – Augustus | September – December |
Groeitijd | Kort (ca. 70-90 dagen) | Lang (ca. 100-140 dagen) |
Kropsgrootte | Klein tot middelgroot | Middelgroot tot groot |
Bladstructuur | Zachtere bladeren, fijner gekruld | Stevigere, dikker gekrulde bladeren |
Textuur en smaak | Mild en delicaat | Robuuster, geschikt voor stevige gerechten |
Weerstand tegen kou | Matig bestand tegen kou | Zeer goed bestand tegen kou, geschikt voor winterteelt |
Bewaarbaarheid | Kort, maximaal enkele weken | Lang, tot meerdere maanden in een koele ruimte |
Teeltomstandigheden | Groeit goed in warmere periodes | Vereist een langere groeiperiode en verdraagt vorst |
Toepassingen | Verse consumptie, rauwkost, lichte gerechten | Stamppotten, stoofgerechten, invriezen |

Zaaien van savooiekool
In de Tuinagenda staan de volgende periode die geschikt zijn voor het zaaien van savooiekool. De tabel is onderverdeeld in vroege kolen en late (herfst) kolen.
Vroege oogst
Zaaien |
Planten |
Oogsten tot ∞ |
Half februari 1378_6b75ae-e0> |
Eind Maart 1378_bf6d8f-28> |
Begin Juni 1378_cd47b9-f6> |
Eind Februari 1378_7fe573-30> |
Begin April 1378_d37d17-be> |
Half Juni 1378_a9208d-18> |
Begin Maart 1378_f2e9e6-fd> |
Half April 1378_2a1be1-91> |
Eind Juni 1378_e83117-0a> |
Half Maart 1378_6e2514-0e> |
Eind April 1378_694632-ed> |
Begin Juli 1378_d2740a-90> |
Eind Maart 1378_ea34fb-6b> |
Begin Mei 1378_b2edf7-d8> |
Half Juli 1378_16df14-11> |
Late oogst
Zaaien |
Planten |
Oogsten tot ∞ |
Begin Mei 1378_1d9f98-61> |
Half Juni 1378_a70808-5f> |
Eind Augustus 1378_b3a936-7d> |
Half Mei 1378_9696b5-b0> |
Eind Juni 1378_a1d6c9-1b> |
Begin September 1378_f72fb6-cf> |
Eind Mei 1378_16362c-d9> |
Begin Juli 1378_dd3115-0b> |
Half September 1378_375b59-1b> |
Begin Juni 1378_79a229-bf> |
Half Juli 1378_75a3da-fa> |
Eind September 1378_f2d1e1-28> |
Savooiekoolplanten vormen flinke kroppen. Eén plant per maaltijd is vaak voldoende voor een gezin.
- Voorzaaien: Gebruik potjes van 5-7 cm doorsnede of trays met cellen. Zaai 3-4 zaadjes per potje of cel.
- Kiemtemperatuur: 18-22°C.
- Ontkieming: 5-8 dagen.
- Uitdunnen: Selecteer de sterkste zaailingen zodra de eerste echte blaadjes verschijnen.


Planten van savooiekool
Zaailingen van savooiekool zijn klaar om te planten wanneer ze minstens vier echte bladeren hebben en een stevige wortelkluit. Dit is circa 35 dagen na het zaaien, afhankelijk van de groeiomstandigheden. Bij het uitplanten houd je een plantafstand van 50-60 cm aan, zodat de kool voldoende ruimte heeft om te groeien.
Savooiekool gedijt het beste op een zonnige, beschutte plek met vruchtbare, goed doorlatende grond. Een licht vochtige, kalkrijke grond is ideaal. Vermijd natte plekken, omdat dit de wortels kan aantasten.

Oogsten van savooiekool
Het eetbare deel van de savooiekool is de compacte krop die zich in het hart van de plant vormt. Je kunt zien dat de kool oogstklaar is wanneer de bladeren een stevige, gesloten krop vormen en de kool een diameter van ongeveer 15-20 cm heeft. Dit is ongeveer 105 dagen na het zaaien, afhankelijk van het ras en de groeiomstandigheden.
Savooiekool oogst je het beste door de hele krop aan de basis af te snijden. De plant kan daarna geen nieuwe krop vormen, maar de bladeren aan de buitenkant zijn vaak nog bruikbaar als deze intact blijven. Na het oogsten kun je de kool enkele weken bewaren in een koele, donkere ruimte of in de koelkast. Voor langere opslag kun je de kool blancheren en invriezen.
Teelt en verzorging
Savooiekool uit de moestuin is bestand tegen kou, maar kan last hebben van plagen zoals koolvlieg, koolgalmug en slakken. Bescherm de kool met insectengaas en controleer regelmatig op vraatschade. Verwijder onderste bladeren als deze aangetast of vergeeld zijn. Rottende bladeren trekken slakken aan.
Tips voor ziekten:
- Winterrassen kunnen in de volle grond overwinteren met een mulchlaag van stro of bladeren als bescherming tegen strenge vorst.
- Om knolvoet te voorkomen, wacht vier jaar voordat je savooiekool opnieuw op dezelfde plek teelt.
Bekende variëteiten voor de savooiekool uit de moestuin voor vroege en late teelt:
Vroege rassen:
- Ormskirk Early: Traditioneel, middelgrote kroppen, fijn gekruld.
- Hispi F1: Hybride, zachte textuur, snel oogstbaar.
- Winterfürst: Kleinere kroppen, mild aroma.
- Alcosa F1: Goed bestand tegen scheuren.
Late rassen:
- Wintessa F1 (witte savooi): Zeer winterhard. Voor oogst in dec-mrt.
- Savoy King F1: Winterhard, stevig gekruld.
- Vertus 2: Grote kroppen, geschikt voor winterse gerechten.
- Westlandse Putjeskool: Nederlandse variëteit, vorstbestendig.
- Julius F1: Robuust, goed gevuld.
- Tundra F1: Uitstekende vorstbestendigheid.
Vermeerdering
Savooiekool wordt vermeerderd via zaad. Voor zaadwinning laat je de plant bloeien in het tweede jaar. Dit proces vereist geduld, maar zorgt voor zaad van hoge kwaliteit.