Rode kool uit de moestuin

Inleiding
Rode kool is een van de oudste koolsoorten en wordt al eeuwenlang geteeld in Europa. De Latijnse naam, Brassica oleracea var. capitata f. rubra, duidt op de compacte krop en de rode tot paarse kleur van de bladeren. Deze kleur wordt veroorzaakt door anthocyanen, natuurlijke kleurstoffen die de kool niet alleen zijn unieke uiterlijk geven, maar ook rijk zijn aan antioxidanten. Rode kool haal je zelf eenvoudig uit je moestuin.
Rode kool is een tweejarige plant (hoewel hij meestal als eenjarige wordt geteeld) en behoort tot de kruisbloemenfamilie (Brassicaceae), net als witte kool, boerenkool en spruitkool. Voor wie rode kool in de eigen moestuin wil telen, is het goed om te weten dat het een forse plant is die voldoende ruimte nodig heeft om te groeien.
Rode kool wordt vaak gebruikt in traditionele gerechten, zoals gestoofde rode kool met appel, en is ook populair in rauwkost en salades. Naast zijn culinaire waarde staat rode kool bekend om zijn lange houdbaarheid, waardoor het vroeger een onmisbare groente was in de wintermaanden. Een leuk weetje: de kleur van rode kool hangt samen met de zuurgraad van de grond. In zure grond krijgt de kool een rode kleur, terwijl hij in alkalische grond meer blauwpaarse tinten vertoont.
Hoewel de krop het meest bekende deel is, zijn ook de buitenste bladeren en jonge zaailingen eetbaar. Rode kool wordt in sommige streken ook wel “blauwkool” genoemd, vanwege de blauwe tint die hij in bepaalde lichtomstandigheden kan hebben.

Vroege en late rode kool
Bij veel koolsoorten onderscheiden we vroege en late soorten. Dat geldt ook voor rode kool uit de moestuin. In de basis hebben deze vroege en late soorten dezelfde kenmerken. Het verschil heeft vooral te maken met het moment van zaaien, planten en oogsten.
Voordelen van vroege kolen
- Ze zijn ideaal voor een snelle oogst in het voorjaar of vroege zomer.
- Ze zijn vaak kleiner en zachter dan late kolen, wat ze geschikt maakt voor verse consumptie.
- Ze groeien sneller in koele omstandigheden, wat het risico op schieters vermindert.
De belangrijkste verschillen tussen vroege en late rode kolen:
Kenmerk | Vroege Rode Kool | Late Rode Kool |
---|---|---|
Zaaiperiode | Februari- Maart | Mei – Juni |
Plantperiode | Maart- Mei | Juni – Juli |
Oogstperiode | Juni – Juli | Vanaf Augustus |
Groeitijd | Kort (ca. 70-90 dagen) | Lang (ca. 100-140 dagen) |
Kropsgrootte | Klein tot middelgroot | Middelgroot tot groot |
Textuur en smaak | Zachter, mild en zoet | Steviger en robuuster van smaak |
Weerstand tegen kou | Matig, gevoelig voor vorst | Beter bestand tegen kou, geschikt voor late herfst |
Bewaarbaarheid | Kort, maximaal enkele weken | Lang, tot meerdere maanden in een koele ruimte |
Teeltomstandigheden | Groeit goed in warmere periodes | Vereist een langere groeiperiode en is bestand tegen kou |
Toepassingen | Verse consumptie, rauwkost, lichte bereidingen | Geschikt voor stoofgerechten, fermentatie (zuurkool) |
Voorbeelden van variëteiten | Langerdijker Allervroegste, Kalibos, Ruby Perfection, Red Express | Langedijker Bewaar, Rodekop F1, Amarant |
Praktische tips
- Vroege rode kool:
- Zorg voor een warme start (bijv. onder glas of in een koude bak).
- Houd rekening met kans op nachtvorst en gebruik vliesdoek indien nodig.
- Late rode kool:
- Kan beter tegen hitte tijdens de groeifase en kou tijdens de herfst.
- Geschikt voor oogst wanneer andere groenten al minder beschikbaar zijn.

Zaaien van rode kool
In de Tuinagenda staan de volgende periode die geschikt zijn voor het zaaien van rode kool. De tabel is onderverdeeld in vroege kolen en late (herfst) kolen.
Vroege oogst
Zaaien |
Planten |
Oogsten vanaf tot ∞ |
Half februari 1375_f7dd18-1f> |
Eind Maart 1375_1ed675-18> |
Begin Juni 1375_3750f8-de> |
Eind Februari 1375_254ee0-23> |
Begin April 1375_ef876e-0e> |
Half Juni 1375_56cd17-bc> |
Begin Maart 1375_291f5e-7d> |
Half April 1375_103a41-b1> |
Eind Juni 1375_86f21a-9a> |
Half Maart 1375_ddf929-ad> |
Eind April 1375_3344f6-da> |
Begin Juli 1375_b3c3d6-36> |
Eind Maart 1375_9276f8-7a> |
Begin Mei 1375_ce66a2-04> |
Half Juli 1375_f36864-05> |
Late oogst
Zaaien |
Planten |
Oogsten vanaf tot ∞ |
Begin Mei 1375_c9369e-43> |
Half Juni 1375_e92981-de> |
Eind Augustus 1375_baa218-82> |
Half Mei 1375_ad69c4-4c> |
Eind Juni 1375_5d986a-dc> |
Begin September 1375_d88862-64> |
Eind Mei 1375_dcf288-b6> |
Begin Juli 1375_95b309-e6> |
Half September 1375_86d895-ff> |
Begin Juni 1375_f56dc2-2e> |
Half Juli 1375_d24351-80> |
Eind September 1375_3363ed-c0> |
Bij het zaaien van rode kool is het belangrijk om vooraf te bepalen hoeveel planten je nodig hebt. Elke plant produceert één krop, dus zaai naar behoefte. Eén krop is genoeg voor een gezin om te gebruiken als hoofdmaaltijd. Gebruik trays of kleine potten met een diameter van 5 tot 7 cm om zaailingen voor te zaaien. Zaai drie tot vijf zaadjes per potje op een diepte van ongeveer 1 cm. Nadat de zaden zijn ontkiemd, dun je de zaailingen uit tot de sterkste plant overblijft.
De optimale kiemtemperatuur ligt tussen de 18 en 22°C. Bij deze temperatuur kiemen de zaden binnen vijf tot acht dagen. Zorg ervoor dat de potten op een lichte plek staan, bijvoorbeeld op een vensterbank of in een kas. Houd de grond vochtig, maar niet nat, om schimmelvorming te voorkomen.


Planten van rode kool
De zaailingen zijn klaar om te worden uitgeplant als ze een hoogte van ongeveer 10 tot 15 cm hebben bereikt en drie tot vier echte bladeren hebben gevormd. Dit is meestal 35 dagen na het zaaien. Een gezonde zaailing heeft een stevige wortelkluit en groeit rechtop.
Plant rode kool op een zonnige plek in goed doorlatende, vruchtbare grond met een pH-waarde van 6,5 tot 7,5. De grond moet rijk zijn aan organisch materiaal en licht vochtig blijven. Houd een plantafstand van 40-50 cm rondom elke plant, zodat de kroppen voldoende ruimte hebben om te groeien. Plant de zaailingen niet te diep; de wortelkluit moet gelijk liggen met het grondoppervlak.
Hoewel rode kool voornamelijk in de volle grond wordt geteeld, kan het ook in een grote pot worden geplant, mits deze een minimale diameter van 30 cm heeft.

Oogsten van rode kool
De krop van rode kool is het eetbare deel en is oogstrijp wanneer hij stevig aanvoelt en een mooie, volle vorm heeft. Dit is meestal 100 dagen na het zaaien, afhankelijk van de variëteit en de groeiomstandigheden. Oogst de kool door de stengel met een scherp mes net onder de krop af te snijden. Laat de buitenste bladeren en wortels in de grond achter om de bodemstructuur te verbeteren.
Rode kool wordt meestal in één keer geoogst, maar als de plant gezond is, kunnen er soms kleinere zijscheuten ontstaan. Na de oogst blijft rode kool vers tot enkele maanden als deze wordt bewaard in een koele, donkere ruimte. Voor langere bewaring kan de kool worden gesneden en ingemaakt als zuurkool of worden ingevroren.

Teelt en verzorging
Verwijder regelmatig de onderste bladeren als deze beschadigd of verkleurd zijn. Rottend blad trekt namelijk slakken aan.
Bekende variëteiten voor de rode kool uit de moestuin voor vroege en late teelt:
Vroege teelt (voorjaars- en zomeroogst)
- Langedijker Allervroegste
- ideaal voor kleine moestuinen vanwege de compacte krop en het minimale aantal buitenste bladeren.
- Smaak: Mals en heerlijk, bijzonder geschikt voor bereidingen met ananas en appels.
- Gebruik: Ideaal voor verse consumptie; minder geschikt voor langdurige bewaring.
- Kalibos
- Unieke puntige rode kool met een milde, zoete smaak.
- Ideaal voor vroege zaai en oogst in de zomer.
- Geschikt voor verse salades door de fijne structuur.
- Ruby Perfection
- Een vroege variëteit met een diep paarse kleur.
- Produceert middelgrote kroppen met een zachte textuur.
- Geschikt voor verse consumptie en lichte bereidingen.
- Red Express
- Snelgroeiende variëteit met compacte kroppen.
- Ideaal voor teelt in kleinere moestuinen.
- Oogstklaar in korte tijd, perfect voor zomerse gerechten.
- Primero F1
- Een hybride variëteit, bekend om zijn uniforme kroppen.
- Snel groeiend en goed bestand tegen scheuren.
Late teelt (herfst- en winteroogst)
- Langedijker Bewaar
- Een klassieke Nederlandse variëteit, perfect voor winterbewaring.
- Produceert grote, stevige kroppen die lang houdbaar zijn.
- Geschikt voor zuurkool en stoofgerechten.
- Rodekop F1
- Hybride variëteit met een stevige, compacte krop en een mooie, diepe kleur.
- Ideaal voor oogst in de late herfst.
- Zeer goed bestand tegen ziekten.
- Rodynda F1
- Robuuste late kool met uitstekende bewaareigenschappen.
- Produceert grote kroppen die bestand zijn tegen koudere temperaturen.
- Amarant
- Traditionele late variëteit met een robuuste smaak.
- Lang houdbaar, geschikt voor opslag in de winter.
- Goed bestand tegen vorst en koude nachten.
- Granat F1
- Een rode kool met een zeer strakke kop waardoor deze zeer goed te bewaren is.
Ziekten en plagen: Rode kool is gevoelig voor koolvlieg, bladluizen en knolvoet. Gebruik insectengaas om koolvlieg te voorkomen en houd de bodem licht alkalisch met kalk om knolvoet te vermijden. Bladluizen kunnen met water worden afgespoeld of biologisch worden bestreden.
Vermeerdering: Rode kool wordt vermeerderd door zaad. Zelf zaden verzamelen kan door de plant in bloei te laten schieten, maar dit vereist een tweejarig proces.
Overwinteren: Rode kool is een eenjarige plant en hoeft niet te worden overwinterd. Winterharde variëteiten kunnen echter tot diep in de herfst worden geoogst en blijven onder milde omstandigheden zelfs in de grond goed.
Met de juiste verzorging en aandacht is rode kool een waardevol gewas dat niet alleen smaak toevoegt aan gerechten, maar ook een kleurrijke en voedzame toevoeging is aan de moestuin.