Witte kool uit eigen tuin

Inleiding
Witte kool is een klassieke en veelzijdige groente die in veel keukens een belangrijke rol speelt. Deze tweejarige plant, afkomstig uit het Middellandse Zeegebied, wordt al eeuwenlang in Europa geteeld. De Latijnse naam, Brassica oleracea var. capitata alba, verwijst naar de witte kleur van de bladeren en de kenmerkende kropvorm. Witte kool is een type sluitkool, waarbij de bladeren zich strak om elkaar heen wikkelen om een stevige, compacte krop te vormen. Witte kool uit eigen tuin is eenvoudig te kweken. Ze behoort tot de kruisbloemenfamilie (Brassicaceae), net als broccoli, bloemkool, spitskool en boerenkool.
De toepassing van witte kool is bijzonder breed: van stamppotten en salades tot zuurkool. Het is een belangrijk ingrediënt in de Nederlandse keuken en staat ook internationaal bekend in gerechten zoals coleslaw. Een leuk weetje is dat witte kool, ondanks zijn eenvoudige uiterlijk, rijk is aan vitamine C en antioxidanten, waardoor het een voedzaam gewas is dat goed bewaard kan worden.
Witte kool heeft een lange teeltgeschiedenis en is een type gewas dat vooral populair is vanwege zijn lange houdbaarheid. Het is niet voor niets een favoriet in moestuinen, omdat het weinig eisen stelt aan de bodem en een relatief gemakkelijke teelt heeft. In de volksmond wordt witte kool soms gewoon “kool” genoemd, vooral in regio’s waar andere koolsoorten minder gangbaar zijn.

Vroege en late witte kool
Bij veel koolsoorten onderscheiden we vroege en late soorten. Dat geldt ook voor witte kool uit eigen tuin. In de basis hebben deze vroege en late soorten dezelfde kenmerken. Het verschil heeft vooral te maken met het moment van zaaien, planten en oogsten.
Voordelen van vroege kolen
- Ze zijn ideaal voor een snelle oogst in het voorjaar of vroege zomer.
- Ze zijn vaak kleiner en zachter dan late kolen, wat ze geschikt maakt voor verse consumptie.
- Ze groeien sneller in koele omstandigheden, wat het risico op schieters vermindert.
Overeenkomsten vroeg en late kolen
- Groente-eigenschappen:
- Zowel vroege als late bloemkool vormen witte, compacte bloemhoofden.
- Beide soorten hebben voedzame, goed doorlatende grond en regelmatige verzorging nodig.
- Teelttechnieken:
- Beide worden voorgezaaid en later uitgeplant.
- Beide hebben bescherming nodig tegen plagen zoals rupsen en koolvliegen.
- Voeding:
- Beiden hebben behoefte aan een stikstofrijke bodem tijdens de vroege groei en kalium voor de vorming van de bloemhoofden.
De belangrijkste verschillen tussen vroege en late spitskolen:
Kenmerk | Vroege witte kool | Late witte kool |
---|---|---|
Zaaiperiode | Januari – Maart (binnen of in kas) | Mei – Juni (direct of in trays) |
Plantperiode | April – mei | Juni |
Oogstperiode | Mei – Juli | Augustus – Oktober |
Groeitijd | Kort (ca. 60-70 dagen) | Lang (ca. 80-100 dagen) |
Kropsgrootte | Klein tot middelgroot | Groter, met stevigere en dikkere bladeren |
Bewaarbaarheid | Kort, enkele weken | Langer houdbaar, enkele maanden in een koele ruimte |
Geschiktheid voor invriezen | Minder geschikt vanwege de delicate structuur | Beter geschikt door stevigere textuur |
Teeltomstandigheden | Groeit sneller bij mild voorjaar | Heeft langer zonlicht en warmere temperaturen nodig |
Toepassingen | Salades, roerbak, rauwkost | Stamppotten, stoofgerechten, fermentatie (zuurkool) |
Praktische tips
- Vroege witte kool:
- Zorg voor een warme start (bijv. onder glas of in een koude bak).
- Houd rekening met kans op nachtvorst en gebruik vliesdoek indien nodig.
- Late witte kool:
- Kan beter tegen hitte tijdens de groeifase en kou tijdens de herfst.
- Geschikt voor oogst wanneer andere groenten al minder beschikbaar zijn.


Zaaien van witte kool
In de Tuinagenda staan de volgende periode die geschikt zijn voor het zaaien van Witte kolen. De tabel is onderverdeeld in vroege kolen en late (herfst) kolen.
Vroege oogst
Zaaien |
Planten |
Oogsten ∞ |
Half februari 1372_17e4d6-14> |
Eind Maart 1372_49ac8a-f9> |
Begin Juni 1372_010a3d-7e> |
Eind Februari 1372_b70032-c0> |
Begin April 1372_848c9d-9a> |
Half Juni 1372_bd0680-6e> |
Begin Maart 1372_4bb6ba-27> |
Half April 1372_01479e-fa> |
Eind Juni 1372_a9b159-48> |
Half Maart 1372_dc76fb-b7> |
Eind April 1372_aff6b1-a2> |
Begin Juli 1372_d34d6d-13> |
Eind Maart 1372_b3b706-07> |
Begin Mei 1372_4b415a-95> |
Half Juli 1372_07cfdd-1b> |
Late oogst
Zaaien |
Planten |
Oogsten ∞ |
Begin Mei 1372_bb7c14-4e> |
Half Juni 1372_57d02f-0a> |
begin Oktober 1372_0ffd52-e2> |
Half Mei 1372_12813d-6c> |
Eind Juni 1372_85be68-2c> |
Half Oktober 1372_296d7c-29> |
Eind Mei 1372_0921c6-6d> |
Begin Juli 1372_a67214-48> |
Eind Oktober 1372_f54333-88> |
Begin Juni 1372_19ff69-84> |
Half Juli 1372_f0b3e6-7d> |
Begin November 1372_77e89a-60> |
Het zaaien van witte kool uit eigen tuin begint meestal met het plannen van de gewenste oogstperiode. Elk zaadje groeit uit tot één krop, dus bepaal op basis van je huishouden en van de beschikbare ruimte hoeveel planten je wilt kweken. Gebruik trays of kleine potten met een doorsnee van 5-7 cm om de zaailingen op te kweken. Zaai per potje drie tot vijf zaadjes op een diepte van ongeveer 1 cm. Nadat de zaden ontkiemen, dun je ze uit zodat de sterkste zaailing overblijft.
De optimale kiemtemperatuur ligt tussen de 18 en 22°C. Onder deze omstandigheden verschijnen de eerste kiemen binnen circa 10 dagen. Zorg ervoor dat de potten of trays op een lichte plek staan, bijvoorbeeld op een vensterbank of in een kas. Houd de grond gelijkmatig vochtig, maar voorkom dat deze te nat wordt, om schimmels te voorkomen.


Planten van witte kool
Na ongeveer 35 dagen na het zaaien, wanneer de zaailingen stevig zijn en minstens vier tot zes echte bladeren hebben, zijn ze klaar om in de volle grond te worden geplant. Een gezonde zaailing heeft een stevige wortelkluit en een rechtopstaande groeiwijze. Plant de zaailingen op een zonnige plek met goed doorlatende, vruchtbare grond die rijk is aan organisch materiaal.
Houd een afstand van 40-50 cm rondom elke plant, zodat de kroppen zich volledig kunnen ontwikkelen. De wortelkluit moet gelijk liggen met het grondoppervlak; plant de zaailing niet te diep, want dat kan wortelrot veroorzaken. Hoewel witte kool voornamelijk in volle grond wordt geteeld, kan het ook in grote potten worden geplant met een minimale diameter van 30 cm.


Oogsten van witte kool
Het eetbare deel van witte kool is de krop, die stevig en compact moet zijn voordat je gaat oogsten. Je kunt zien dat de kool klaar is wanneer de krop hard aanvoelt en een mooie, uniforme grootte heeft bereikt. Dit is ongeveer 105 dagen na het zaaien, afhankelijk van de variëteit en de groeiomstandigheden.
Oogst de kool door de stengel met een scherp mes net onder de krop af te snijden. De buitenste bladeren kunnen aan de plant blijven om de bodem te beschermen of worden verwijderd om de kool schoner te maken. Na de oogst vormt de plant geen nieuwe krop, maar soms kunnen er kleinere zijscheuten ontstaan die als mini-kooltjes geoogst kunnen worden.
Vers geoogste witte kool blijft tot enkele maanden goed in een koele, donkere ruimte. Voor langere bewaring kun je de kool verwerken tot zuurkool, wat de houdbaarheid aanzienlijk verlengt. Zorg ervoor dat je de kool niet beschadigt tijdens de oogst, want beschadigde kroppen bederven sneller.
Bewaren van geoogste kool
Geoogste witte kool blijft in de koelkast tot twee weken goed, mits deze in een vochtige doek of plastic zak wordt bewaard. Voor langere bewaring kun je de kool blancheren en invriezen, hoewel dit de structuur iets kan beïnvloeden.
Teelt en verzorging
Bekende variëteiten voor de witte kool uit eigen tuin voor vroege en late teelt:
Vroege teelt (voorjaars- en zomeroogst)
- Express
- Een snelgroeiende variëteit, ideaal voor een vroege oogst in de late lente of vroege zomer.
- Vormt kleinere, compacte kroppen met een zachte structuur en milde smaak.
- Parel F1
- Geschikt voor vroege teelt in het voorjaar.
- Vormt kleine tot middelgrote kroppen met een mooie, ronde vorm.
- Farao F1
- Een moderne hybride die snel groeit en bestand is tegen scheuren.
- Lichtgroene kroppen met een fijne textuur, perfect voor verse consumptie.
- Golden Acre
- Een klassieke vroege variëteit met compacte kroppen.
- Bekend om zijn milde smaak en lichte kleur.
- Roem van Enkhuizen
- Dit vroege soort (65 dagen na uitplanten) geeft vrij kleine bolronde kolen.
- De planten kunnen dicht bij elkaar worden geplant (30 cm), ideaal dus voor de kleine tuin of voor in potten.
Late teelt (herfst- en winteroogst)
- Bartolo F1
- Een stevige variëteit, ideaal voor lange bewaring.
- Vormt grote, dichte kroppen die goed bestand zijn tegen kou en vocht.
- Late Flat Dutch
- Een klassieke late kool met platte, brede kroppen.
- Biedt een uitstekende opbrengst en bewaart goed in de winter.
- Lennox F1
- Een robuuste variëteit voor winterteelt.
- Produceert middelgrote kroppen met een stevige textuur en goede smaak.
- Stonehead F1
- Maakt een heel strakke kop, waardoor de kool tot wel enkele maanden te bewaren is.
Ziekten en plagen: Witte kool is vatbaar voor koolvlieg, rupsen en bladluizen. Bescherm de planten met insectengaas en controleer regelmatig op insectenschade. Knolvoet, een schimmelziekte, kan worden voorkomen door de pH van de bodem te verhogen met kalk.
Vermeerdering: Witte kool wordt vermeerderd door zaad. Zelf zaden verzamelen kan door een plant in bloei te laten schieten, maar dit vereist een tweejarig teeltproces.
Overwinteren: Witte kool is een eenjarige plant en hoeft niet te overwinteren. Winterharde variëteiten kunnen echter in de late herfst worden geoogst en soms nog in de grond blijven staan tijdens milde winters.
Witte kool in de opvolgingsteelt
Witte kool heeft aan een half groeiseizoen genoeg, waardoor het zowel in de 1e seizoenshelft (vroege oogst) als in de 2e seizoenshelft (late oogst) toegepast kan worden voor opvolgingsteelt. Op de pagina van de opvolgingsteelt kun je zelf combinaties maken die goed bij jou passen. Gebruik de informatie hieronder als inspiratie voor je eigen ideeën.
Tuinbonen gevolgd door witte kool
