Spinazie kweek je zelf

Inleiding
Spinazie (Spinacia oleracea) is een snelgroeiend bladgroentegewas afkomstig uit Perzië en werd al in de Middeleeuwen naar Europa gebracht. Het gewas werd geliefd vanwege zijn voedingswaarde en gebruiksgemak. De naam spinazie komt van het Latijnse ‘spinacia’, wat ‘stekel’ betekent, een verwijzing naar de stekelige zaden van sommige oude variëteiten. Spinazie kweek je makkelijk zelf en kan zowel rauw in salades worden verwerkr als gekookt gegeten. Het is een uitstekende bron van vitamines A, C, en K, evenals ijzer en magnesium.
Een leuk weetje over spinazie is dat het in de jaren 1930 wereldberoemd werd dankzij het stripfiguur Popeye, die met spinazie instant spierkracht kreeg. Ondanks de vroege overdrijving over het ijzergehalte, blijft het een gezonde keuze. Spinazie is een eenjarig gewas en behoort tot de amarantenfamilie (Amaranthaceae). Het wordt soms ook wel ‘spinasie’ of ‘spin’ genoemd in informele kringen.
Spinazie kent verschillende soorten, die grofweg onderverdeeld kunnen worden in zomer- en winterspinazie. Zomerspinazie (zoals de variëteit ‘Matador’) is geschikt voor teelt in de warmere maanden, terwijl winterspinazie (zoals ‘Winterreuzen’) beter bestand is tegen koude temperaturen en in het najaar en de winter geteeld kan worden. Beide soorten verschillen in groeisnelheid, bladdikte en vorstbestendigheid, waardoor ze specifiek geschikt zijn voor bepaalde seizoenen. Daarnaast bestaat er ook Nieuw-Zeelandse spinazie (Tetragonia tetragonioides), een warmteminnende plant die botanisch niet verwant is aan gewone spinazie. Deze plant groeit als een kruipende vaste plant en is een goede optie voor de zomer, vooral in drogere en warmere omstandigheden, waar gewone spinazie snel doorschiet.


Zaaien van spinazie
In de volgende tabellen staan de optimale zaaiperioden uit de Tuinagenda voor voorjaarspinazie en winterspinazie. Let er wel op dat het verschillende spinaziesoorten zijn en dat je dus ook verschillend zaad van andere variëteiten nodig hebt.
Voorjaarsteelt
Zaaien |
Planten |
Oogsten vanaf ∞ |
Half Februari 1517_9a0198-a4> |
Half Maart 1517_319fde-0b> |
Half April ∞ 1517_170ad3-2e> |
Eind Februari 1517_85395f-ea> |
Eind Maart 1517_42810a-8e> |
Eind April ∞ 1517_950539-9c> |
Begin Maart 1517_d80a2c-dc> |
Begin April 1517_0968e2-93> |
Begin Mei ∞ 1517_f15d78-e9> |
Najaarsteelt
Zaaien |
Planten |
Oogsten vanaf ∞ |
Begin Augustus 1517_4d286d-9d> |
Begin September 1517_9e63cf-1f> |
Begin Oktober ∞ 1517_01340e-3c> |
Half Augustus 1517_a4782b-7f> |
Half September 1517_a39e86-b1> |
Half Oktober ∞ 1517_517841-25> |
Eind Augustus 1517_b03c31-cf> |
Eind September 1517_919845-43> |
Eind Oktober ∞ 1517_965446-2e> |
Begin September 1517_e7d7f9-74> |
Begin Oktober ^ 1517_f06f11-bc> |
Begin November ∞ 1517_103328-ed> |
Half September 1517_a5e2ad-64> |
Half Oktober ^ 1517_e6572b-52> |
Half November ∞ 1517_969524-ec> |
Spinazie groeit snel, dus een goede planning is belangrijk. Het is handig om vooraf te bepalen hoeveel planten je nodig hebt. Een enkele spinazieplant levert gemiddeld 100 tot 150 gram blad op, afhankelijk van de groeiomstandigheden en variëteit. Dit kan een goede richtlijn zijn om de benodigde hoeveelheid te berekenen.
Gebruik potten of trays met een doorsnede van 5 tot 7 cm, zodat de wortels voldoende ruimte hebben om zich te ontwikkelen. In elke pot kun je 2 tot 3 zaden plaatsen.
Spinaziezaden kiemen het beste bij een temperatuur van 15-20°C en doen er ongeveer 10 dagen over om te ontkiemen. Na het ontkiemen is het niet nodig om uit te dunnen. de zaailingen worden als cluster geplant.


Planten van spinazieplanten
Zaailingen van spinazie zijn klaar om uitgeplant te worden als ze 2-3 echte blaadjes hebben ontwikkeld. Dit is ongeveer 25 dagen na het zaaien. Houd bij het planten van de clusters van de zaailingen een vrij ruimte aan van van 15 cm rondom de cluster.
Spinazie groeit het beste op een licht vochtige, goed doorlatende grond die rijk is aan organisch materiaal. Kies een plek in de volle zon of halfschaduw en zorg dat de standplaats beschut is tegen harde wind. Spinazie heeft geen diepe wortels, dus plant de zaailingen op dezelfde diepte als in de pot of tray. Het gewas kan ook goed in potten groeien, mits deze een diameter van minimaal 20 cm hebben.
Spinazie kan prima in potten worden gekweekt, mits de potten een minimale diepte van 15 cm hebben.


Oogsten van spinazieplanten
Bij spinazie kun je op twee manieren oogsten.
- Oogsten van losse blaadjes – Je kunt beginnen met het plukken van losse blaadjes ongeveer 35 dagen na het zaaien, afhankelijk van de groeiomstandigheden en het ras. Op dat moment hebben de blaadjes een lengte van ongeveer 6-8 cm en zijn ze geschikt voor consumptie.
- Oogsten van de hele plant – Voor het oogsten van een volledig volgroeide plant moet je langer wachten. Dit gebeurt ongeveer 60 dagen na het zaaien, wanneer de plant volledig ontwikkeld is en een compacte krop van bladeren heeft.
Een enkele plant levert circa 100 tot 150 gram blad, afhankelijk van de groeiomstandigheden.
Na het oogsten kun je spinazie wassen en droogdeppen. Spinazie is het lekkerst wanneer je deze direct gebruikt, maar je kan ook enkele dagen in de koelkast bewaren in een luchtdichte zak. Voor langere bewaring kun je spinazie blancheren en invriezen.

Teelt en verzorging
Spinazie kent een aantal bekende variëteiten voor specifieke seizoenen. Voorjaarsvariëteiten zijn onder andere ‘Matador’ en ‘Nores’, die snel groeien en geschikt zijn voor de warmere maanden. Voor het najaar en de winter zijn ‘Winterreuzen’ en ‘Gigante d’Inverno’ goede keuzes vanwege hun koudebestendigheid.
Boven de 20 Celsius en bij langer dan 14 uur licht per dag kan spinazie sneller doorschieten. Doorgeschoten spinazie is nog wel eetbaar maar bevat veel meer nitraat.
Wanneer spinazie doorschiet, begint de plant bloemstengels te vormen in plaats van nieuwe bladeren. Dit proces wordt meestal veroorzaakt door stressfactoren zoals hoge temperaturen, droogte of een te lange daglengte. Het doorschieten heeft directe gevolgen voor de oogst: de bladeren worden kleiner, stugger en krijgen een bittere smaak. Voor moestuinders betekent dit dat de spinazie minder aantrekkelijk is voor consumptie en snel geoogst moet worden om nog bruikbare bladeren te redden.
De teelt kan last hebben van valse meeldauw, die je kunt bestrijden door resistentievariëteiten te kiezen en wisselteelt toe te passen. Slakken en bladluizen kunnen eveneens een probleem zijn; handmatig verwijderen of gebruik van milieuvriendelijke bestrijdingsmethoden kan hierbij helpen.
Spinazie vermeerder je door zaaien, en voor een succesvolle teelt is het belangrijk om het gewas regelmatig te wieden en de grond licht vochtig te houden. Overwinteren is meestal niet nodig omdat spinazie een eenjarige plant is. Winterspinazie kan echter wel overblijven in zachte winters en doorgroeien in het vroege voorjaar, wat extra oogstmogelijkheden biedt.
Met de juiste zorg kun je genieten van een rijke oogst en de veelzijdigheid van dit geliefde bladgewas.
Spinazie in de kleine tuin
Spinazie is een prima gewas voor de kleine tuin. Het vraagt niet veel ruimte en als je de buitenste blaadjes plukt, dan kun je lang oogsten van dezelfde planten.
Als je gebruik maakt van de vakkenmethode dan kun je 4 clusters per vak van 30×30 cm planten en 9 clusters bij een vak van 40×40 cm.
Spinazie in de opvolgingsteelt
Doordat spinazie twee teeltperioden heeft, kun je het zowel toepassen als voorloopgewas (voorjaarsteelt) en als opvolggewas (najaarsteelt). Omdat er vrij veel ruimte zit tussen beide perioden, kun je deze ruimte benutten voor een tussenteelt. Op de pagina van de opvolgingsteelt kun je zelf combinaties maken die passen bij wat jij wilt telen. Gebruik de informatie hieronder als inspiratie voor je eigen ideeën.
Spinazie gevolgd door sperziebonen gevolgd door spinazie
