Bloemkool zelf telen

Inleiding

Bloemkool is een van de meest bekende en geliefde koolsoorten in Nederland die je eenvoudig zelf kunt telen. Deze eenjarige plant maakt deel uit van de kruisbloemenfamilie (Brassicaceae), waartoe ook broccoli, spruitjes en boerenkool behoren. Oorspronkelijk afkomstig uit het Middellandse Zeegebied, is bloemkool sinds de 16e eeuw een populair gewas in Europese moestuinen. De naam “bloemkool” verwijst naar het eetbare deel van de plant, de onvolgroeide bloemknop, die we als een compacte witte krop kennen.

De witte kleur van bloemkool is het resultaat van een uniek teeltproces: de bladeren van de plant worden vaak over de krop gebogen om deze tegen zonlicht te beschermen. Dit voorkomt verkleuring en zorgt voor de milde smaak waar bloemkool om bekendstaat. In andere varianten kan de krop echter groen, paars of oranje zijn, afhankelijk van de variëteit. Een leuke bijnaam voor bloemkool is “de koningin van de groentetuin”, vanwege haar statige uitstraling en veelzijdigheid in de keuken.

Bloemkool wordt veel gebruikt in Nederlandse keukens, van stamppotten en ovenschotels tot rauwkost. Het is niet alleen smakelijk, maar ook gezond: bloemkool is rijk aan vitamine C, vezels en antioxidanten. Het zelf telen van bloemkool vereist wel enige aandacht en verzorging, omdat het gevoelig is voor extreme temperaturen en plagen.

Zomer-, herfst en voorjaarsoogst

Je kunt bloemkool op 3 verschillende perioden van het seizoen oogsten: zomer, herfst en (volgend) voorjaar. Bij de laatste optie overwintert de bloemkool in je moestuin. Hou er rekening bij dat je variëteiten gebruikt die geschikt zijn voor de betreffende teelt

Praktische tips

• Zomer bloemkool
  • Zorg voor een warme start (bijv. binnen, onder glas of in een koude bak).
  • Houd rekening met kans op nachtvorst en gebruik vliesdoek indien nodig.
• Herfst bloemkool
  • Kan beter tegen hitte tijdens de groeifase en kou tijdens de herfst.
  • Geschikt voor oogst wanneer andere groenten al minder beschikbaar zijn.
• Voorjaar bloemkool
  • Bescherm de jonge plantjes bij vorstperioden
  • Oogst in een periode waarin de moestuin verder weinig oplevert.

Zaaien van bloemkool

De Tuinagenda hanteert de volgende periode voor het zelf telen van bloemkool.

Zomeroogst

Herfstoogst

Voorjaarsoogst

Hoeveel bloemkoolplanten je wilt telen is doorgaans een afweging tussen het gewenste aantal bloemkolen en de beschikbare ruimte in je moestuin, want de bloemkoolplanten vragen flink wat ruimte. Per plant oogst je één krop. Ik zal in mijn Tiny Garden vanwege ruimtegebrek hooguit 1 a 2 bloemkolen planten.

Gebruik trays of kleine potten van 5 tot 7 cm diameter om de zaailingen op te kweken. Zaai in elk potje drie tot vier zaadjes op een diepte van ongeveer 0,5 cm. Zodra de zaden ontkiemen, kun je de zaailingen uitdunnen, zodat alleen de sterkste plant per potje overblijft.

De optimale kiemtemperatuur voor bloemkool ligt tussen de 18 en 22°C. Bij deze omstandigheden kun je verwachten dat de zaden binnen 10 dagen ontkiemen. Er gaan lijstjes rond die veel lagere temperatuur opgeven (7 tot 22°C), maar temperaturen onder de 10°C vertragen het kiemproces sterk en kunnen de kiemkracht verminderen.

Zorg ervoor dat de potten op een warme en lichte plek staan, maar vermijd direct zonlicht om uitdroging te voorkomen. Houd de grond vochtig, maar niet te nat, om schimmels te voorkomen.

Planten van bloemkool

Wanneer de zaailingen een hoogte van 10 tot 15 cm hebben bereikt en minstens drie tot vier echte bladeren hebben, zijn ze klaar om in de volle grond te worden geplant. Dit is ongeveer 30 dagen na het zaaien. De zaailingen moeten stevig staan en een gezond groen blad hebben voordat je ze uitplant.

Om bloemkool zelf te telen heb je een zonnige plek nodig. De bloemkool kan ook profiteren van enige beschutting tegen de wind. Een goed doorlatende, licht vochtige grond met veel organisch materiaal is ideaal. Een pH-waarde tussen 6,5 en 7,5 is optimaal. Een bloemkool heeft door de wijd uitstaande bladeren veel ruimte nodig. Als je de vakkenmethode niet gebruikt, geef de zaailing dan een vrij ruimte van circa 50 cm, zodat de bladeren zich volledig kunnen ontwikkelen. Plant de zaailingen flink diep in de grond, tot aan de eerste blaadjes aan de steel.

Zelf telen van bloemkool kan eventueel ook in een pot. Neem een pot met een minimale diameter van 30 cm. Zorg ervoor dat de pot voldoende drainagegaten heeft en vul deze met voedzame grond.

Oogsten van bloemkool

Het eetbare deel van bloemkool is de witte krop, die wordt geoogst voordat de bloemknoppen volledig uitgroeien. Je kunt zien dat de bloemkool klaar is voor de oogst wanneer de krop stevig en compact is en een diameter van ongeveer 15 cm heeft bereikt. Dit is gemiddeld 110 dagen na het zaaien, afhankelijk van de variëteit en de groeiomstandigheden. Niet te lang wachten met oogsten ander wordt de bloemkool vezelig en hard en de smaak bitter.

Winterbloemkolen groeien langer want ze blijven in de winter in de tuin staan. De oogst is afhankelijk van de variëteit. De oogsttijd kan variëren van februari tot mei.

Oogst bloemkool door de krop met een scherp mes aan de basis van de steel af te snijden. Bloemkool moet in één keer worden geoogst, waarna de plant geen nieuwe kroppen meer produceert.

Verse bloemkool blijft enkele dagen goed in de koelkast, mits ingepakt in een vochtige doek. Voor langere bewaring kun je de krop blancheren en invriezen, zodat de smaak en voedingsstoffen behouden blijven.

Als je de bloemkool niet oogst dan wordt de witte compacte bloemkoolkop losser en ontwikkelen zich individuele bloemknoppen die uitgroeien tot bloemstelen. Aan deze stelen verschijnen gele bloemen. Na de bloei vormt zich zaad in peulen. Deze kun je oogsten als ze volledig rijp en droog zijn. Als de bloemkool geen F1-hybride was kun je met dat zaad volgend jaar opnieuw je bloemkool zelf telen.

Teelt en verzorging

In de winkels zie je meestal de gewone witte bloemkolen, maar er zijn veel variëteiten van bloemkool die elk unieke eigenschappen heeft. Bekende variëteiten zijn:

• Romanesco: Een opvallende groene variëteit met spiraalvormige bloemknoppen.
• Purple Cape: Een paarse bloemkool met een milde, zoete smaak.
• Cheddar: Een oranje bloemkool die rijk is aan bètacaroteen.

Bloemkool is gevoelig voor plagen zoals koolvlieg, rupsen en bladluizen. Bescherm de planten met insectengaas en controleer regelmatig op insectenschade. Voorzie de grond van voldoende kalk om problemen zoals knolvoet te voorkomen.

Vermeerderen van bloemkool kan alleen via zaden. Zorg voor een vruchtbare bodem en bemest regelmatig met een stikstofrijke meststof tijdens het groeiseizoen. Houd de grond gelijkmatig vochtig, maar voorkom wateroverlast.

Bloemkoolplanten voor de voorjaarsoogst kun je in de winter beschermen met mulch of een vliesdoek. Met goede verzorging is het zelf telen van bloemkool een lonende en heerlijke toevoeging aan elke moestuin.

Bloemkool in de kleine tuin

De bloemkool vormt een grote plant met wijd uitstaande bladeren. Deze vraagt daarom veel ruimte (circa 50 centimeter in doorsnede) en is daarom niet erg geschikt voor een kleine tuin. In mijn Tiny Garden wil ik niet meer dan één bloemkoolplant tegelijk telen.

Ik gebruik de vakkenmethode in verhoogde bakken. Een vak van 30×30 vind ik te klein voor de grote bloemkool, dus ik gebruik alleen een vak van 40×40 cm. En dan kies ik voor een bloemkool een vak aan de buitenrand van de moestuinbak en bij voorkeur op een hoek. De grote bladeren kunnen dan deels over de rand van de bak groeien.

Speciale kleine variëteiten

Er bestaan verschillende variëteiten van bloemkolen die compacter groeien en daardoor geschikt zijn voor kleinere tuinen. Doorgaans is de krop (de kool) ook kleiner, dus geschikter voor kleine huishoudens.

• Igloo: Dwergbloemkoolsoort geschikt voor de zomeroogst. De kool zelf is normaal tot licht kleiner in vergelijking met traditionele rassen, maar de bladeren groeien veel minder wijd uit.
• Amazing: Ras voor de zomer- en herfstoogst. Een productief ras met mooie witte kolen. Kan uitstekend in potten, bakken, plantzakken of in een vierkante meter tuin gekweekt worden.
• Snowball: Een klassieke, compacte variëteit die snel oogstbaar is (circa 60 dagen na het planten). Speciaal ontworpen om zowel een compacte plant als een kleiner bladvolume te hebben, waardoor ze minder ruimte innemen in de tuin. Geschikt voor de zomer- en herfstoogst.
• Baby: Bij deze soorten is zowel de plant als de kool aanzienlijk kleiner. Ze zijn daarom echt bedoeld voor kleine ruimtes of individuele porties. Het bladvolume is compact en de kool blijft klein (vaak rond 10-15 cm diameter).
• Graffiti – Dit is een compacte paarse bloemkool voor de zomer- en herfstoogst. Compacte groei maar de grootte kan per leverancier verschillen.

Bloemkool in de opvolgingsteelt

Doordat bloemkool meer oogstperioden kent is het een goede kandidaat in de opvolgingsteelt. Je kunt bloemkool zowel in de 1e als in de 2e seizoenshelft toepassen. Op de pagina van de opvolgingsteelt kun je zelf combinaties maken die goed bij jou passen. Gebruik de informatie hieronder als inspiratie voor je eigen ideeën.

Bloemkool gevolgd door bleekselderij