Salie in de moestuin

Inleiding

Salie (Salvia officinalis) is een aromatische, vaste plant die zijn oorsprong vindt in het Middellandse Zeegebied, maar groeit in de Nederlandse moestuin ook prima. De naam “Salvia” komt van het Latijnse woord salvare, wat “genezen” of “redden” betekent, en dit geeft direct een inkijkje in de historische rol van salie als geneeskrachtig kruid. Door de eeuwen heen werd salie geprezen vanwege zijn medicinale eigenschappen en werd het gebruikt tegen kwaaltjes zoals keelpijn, hoest en spijsverteringsproblemen.

n de Nederlandse moestuin wordt salie vooral gewaardeerd als keukenkruid, waarbij de bladeren worden gebruikt in gerechten zoals vleesgerechten, soepen, pasta’s en sauzen. Salie heeft een uitgesproken, licht bittere smaak met een warme, kruidige geur. Maar de toepassingen van salie beperken zich niet tot de keuken: het wordt ook gebruikt in thee, als natuurlijk insectenwerend middel en in aromatherapie.

Salie is een vaste plant, wat betekent dat ze meerdere jaren op dezelfde plek kan groeien. Het is een lid van de lipbloemenfamilie (Lamiaceae), net zoals andere bekende kruiden zoals basilicum, tijm, bonenkruid, oregano, munt en citroenmelisse. De plant groeit als een compacte, bossige struik met grijsgroene, licht behaarde bladeren en bloeit in de zomer met paarse, lila, roze of witte bloemen die ook bijen en vlinders aantrekken. De bloemen zijn ook eetbaar, wat de sierwaarde van de plant verhoogt.

Leuk weetje:

Salie wordt ook ‘Wijze bladeren’ en ‘Grijze Wijze’ genoemd. Dit komt deels door het uiterlijk van de bladeren, maar ook vanwege de associatie met wijsheid en gezondheid in oude volksverhalen.

De levenscyclus van salie begint met een zaadje dat in optimale omstandigheden binnen enkele weken kiemt . Na het ontwikkelen van een eerste set bladeren kun je de zaailingen uitdunnen en later uitplanten. Salie heeft een houtachtige basis, en de plant groeit verder als een lage, compacte struik.

Tijdens het eerste groeiseizoen kan de plant al enkele oogstbare bladeren produceren, maar de plant wordt robuuster in de jaren die volgen. De bloeiperiode vindt meestal plaats in de late lente tot vroege zomer. De plant blijft echter zijn bladeren produceren, zelfs na de bloei. Salie is winterhard, maar in strenge winters kunnen bovengrondse delen afsterven. De wortels blijven echter in leven, zodat de plant in het voorjaar opnieuw uitloopt.

Zaaien van salie

In de Tuinagenda staan de 3 perioden van maart genoemd als optimale zaaiperiode, omdat de kieming dan het meest succesvol is bij stijgende temperaturen. Dit geeft de plant voldoende tijd om zich te ontwikkelen voordat hij buiten uitgeplant wordt.

Omdat salie een vaste plant is, hoef je er meestal niet veel van te zaaien. Eén volwassen plant kan al voldoende bladeren leveren voor een gemiddeld huishouden. Als vuistregel geldt dat één volwassen salieplant ongeveer 30 cm breed wordt, wat genoeg is om regelmatig blaadjes te oogsten.

Voor het zaaien is een pot of tray met een celmaat van ongeveer 5 cm voldoende. Zaai in elke pot of cel enkele zaadjes, want de verwachting is dat niet niet elk zaadje zal ontkiemen. Na het ontkiemen kun je de zwakste zaailingen verwijderen en de sterkste overhouden.

De optimale kiemtemperatuur ligt tussen de 20-25°C. Het duurt ongeveer 15 dagen voordat de eerste kiemplanten zichtbaar zijn. Zorg ervoor dat de zaaigrond constant vochtig blijft, maar niet te nat. Wanneer de zaailingen 2-3 cm hoog zijn en meerdere blaadjes hebben, kunnen ze worden uitgedund.

Planten van salie in de moestuin

Je kunt zien dat een salieplant klaar is om uitgeplant te worden als de zaailing een stevige wortelstructuur heeft en minimaal 3-4 echte bladeren heeft ontwikkeld. Dit gebeurt ongeveer 35 dagen na het zaaien. De planten kunnen dan naar buiten, mits de kans op vorst voorbij is.

Salie heeft voldoende ruimte nodig om te groeien. De afstand tot andere planten moet minimaal 30 cm zijn in alle richtingen. Zet zowel in een vak van 30×30 cm als in een vak vak van 40×40 cm één plant. Ze hebben dan genoeg vrije ruimte om te groeien. Omdat salie graag luchtig staat, is het belangrijk om voldoende ruimte te laten voor luchtcirculatie.

Wat betreft de beste standplaats, doet salie het goed op een zonnige, warme plek met goed doorlatende grond. De plant geeft de voorkeur aan een kalkrijke, lichte grondsoort. Een windbeschutte plaats is ideaal, vooral in de winter, zodat de houtachtige stengels niet beschadigd raken. Goede interplanting-partners voor salie zijn bijvoorbeeld wortelen, koolsoorten en aardbeien, omdat de geur van salie insecten kan afschrikken.

De plantdiepte is ongeveer gelijk aan de diepte waarop de zaailing in de pot stond. Druk de grond stevig aan rond de wortels, maar houd de basis van de plant net boven de grondlijn.

Je kunt salie prima in een pot kweken. Gebruik een pot met een minimale diameter van 20 cm en zorg ervoor dat overtollig water goed kan weglopen. Potten kunnen binnenshuis overwinterd worden, wat handig is bij strenge winters.

Oogsten van salie

Je kunt zowel de blaadjes als de bloemen van de salie oogsten. De salie kun je oogsten als de bladeren volgroeid zijn, donkergroen van kleur en stevig aanvoelen. Dit is ongeveer 80 dagen na het zaaien.

Je kunt bladeren oogsten door ze met een schaar of je vingers af te knippen. Pluk bij voorkeur de bovenste blaadjes, omdat dit de groei van nieuwe bladeren stimuleert. Oogst gerust meer de keren per jaar. Salie groeit voortdurend door, en na een oogst maakt de salie weer nieuwe bladeren .

Je kunt de bladeren vers gebruiken, maar als je ze wilt bewaren, is drogen de beste optie. Bind de bladeren in kleine bosjes en hang ze op een droge, donkere plaats. Wanneer de bladeren droog zijn, kun je ze in een luchtdichte pot bewaren.

Teelt en verzorging salie in de moestuin

Er zijn verschillende bekende variëteiten van salie, zoals de “Purpurascens” (paarse bladeren) en “Tricolor” (groen, wit en paars gevlekt blad). De klassieke Salvia officinalis is echter het meest geschikt voor moestuinders die kruiden willen oogsten.

Salie kan gevoelig zijn voor bladluis en spintmijten, vooral in warme, droge zomers. Het verhogen van de luchtvochtigheid en het besproeien van de bladeren kan de plaagdruk verminderen. Voorzie de plant van voldoende luchtcirculatie door niet te dicht te planten.

Je kunt nieuwe salieplanten kweken door te zaaien, te stekken of door de wortelkluiten te scheuren. Stekken nemen is de meest efficiënte manier om identieke planten te verkrijgen.

Omdat salie een vaste plant is, moet hij overwinteren. In milde winters overleeft salie meestal zonder problemen, maar bij strenge vorst kunnen de bovengrondse delen afsterven. Zorg ervoor dat de plant in de winter beschut staat. Je kunt hem beschermen door een laagje mulch rond de wortels aan te brengen of de plant te bedekken met vliesdoek. Salie die in een pot groeit, kan je het beste binnen zetten.