Citroenmelisse zelf kweken

Inleiding
Citroenmelisse (Melissa officinalis) is een veelzijdige plant die oorspronkelijk afkomstig is uit het oostelijke Middellandse Zeegebied en West-Azië. Al sinds de oudheid wordt deze plant gewaardeerd vanwege zijn medicinale en culinaire toepassingen. Citroenmelisse is een makkelijke plant die je eenvoudig zelf kunt kweken.
De naam verwijst naar de citroenachtige geur van de bladeren, die vaak gebruikt worden in thee en gerechten. In de volksmond wordt citroenmelisse ook wel bijenkruid genoemd, omdat het bijen aantrekt met zijn nectar.
Weetje
Citroenmelisse werd in de middeleeuwen vaak aangeplant rondom bijenkorven. De geur van de bladeren zou bijen kalmeren en helpen om ze in de buurt van hun korf te houden. De naam is ook afgeleid van het Griekse woord Melissa, wat honingbij betekent.
Deze vaste plant behoort tot de lipbloemenfamilie en heeft een levenscyclus die meerdere jaren beslaat, waarbij de plant in het voorjaar uitloopt en in de winter bovengronds afsterft. Het is een typische bladplant die zowel in de tuin als in potten kan worden gekweekt en vaak wordt geroemd om zijn kalmerende en verfrissende eigenschappen.

Zaaien van citroenmelisse
De Tuinagenda beperkt uit praktische overwegingen de zaaiperiode tot maart-april. Op die manier kun je nog hetzelfde jaar je citroenmelisse oogsten en wordt de Tuinagenda niet overbelast met zaaiopties.
Zaaien |
Planten |
Oogsten vanaf |
Begin Maart 964_65a2bf-91> |
Begin Mei 964_dd4123-a2> |
Eind Mei ∞ 964_ffc562-63> |
Half Maart 964_ac03a4-44> |
Half Mei 964_91e0a5-d8> |
Begin Juni ∞ 964_f951a0-0a> |
Eind Maart 964_6a23d4-43> |
Eind Mei 964_fd55c9-60> |
Half Juni ∞ 964_7ff295-d9> |
Begin April 964_564f39-a4> |
Begin Juni 964_3607e8-34> |
Eind Juni ∞ 964_d98c92-6a> |
Half April 964_754892-96> |
Half Juni 964_a5d151-b3> |
Begin Juli ∞ 964_941f98-40> |
Eind April 964_fad410-20> |
Eind Juni 964_6fabbf-c6> |
Half Juli ∞ 964_166051-99> |
Gebruik een tray of kleine potten met een doorsnede van ongeveer 5-7 cm, gevuld met een luchtige zaaigrond of compost. Leg per potje twee of drie zaadjes op het oppervlak en druk ze licht aan. Je hoeft de zaadjes niet af te dekken met een laagje grond, want citroenmelisse heeft licht nodig om te kiemen.
Houd de grond vochtig maar niet te nat en zorg voor een constante temperatuur van ongeveer 20 °C. Binnen 25 dagen zullen de zaadjes ontkiemen. Zodra de zaailingen 2-3 blaadjes hebben, kun je uitdunnen door de zwakste plantjes voorzichtig te verwijderen. Dit zorgt ervoor dat de overgebleven zaailing voldoende ruimte en voedingsstoffen heeft om zich goed te ontwikkelen.

Planten van citroenmelisse
Als de zaailingen ongeveer 8-10 cm groot zijn en stevig ogen, zijn ze klaar om uitgeplant te worden. Dit gebeurt meestal 35 dagen na het zaaien.
Kies een zonnige of halfschaduwrijke plek met een goed doorlatende grond om je citroenmelisse te kweken. Citroenmelisse groeit het beste op een rijke, humusrijke bodem, maar kan zich aanpassen aan minder ideale omstandigheden.
Plant de zaailing in een vrije ruimte van circa 30 cm in diameter. Plant de zaailingen flink diep en druk de grond stevig aan rond de basis. Geef na het planten direct water.

Oogsten van citroenmelisse
Vanaf het moment dat de plant goed gegroeid is, kun je de bladeren van citroenmelisse vrijwel het hele groeiseizoen oogsten. Dat zal ongeveer vanaf 70 dagen na het zaaien zijn. Pluk de bladeren bij voorkeur in de ochtend, wanneer de etherische oliën het meest geconcentreerd zijn.
Snijd de stengels af met een schone schaar of pluk voorzichtig met de hand. Om de plant te stimuleren nieuwe bladeren te maken, kun je regelmatig oogsten, maar laat altijd voldoende bladeren achter om de plant gezond te houden. Citroenmelisse groeit na een oogst weer verder, zodat je er de hele zomer van kunt genieten.
Na het oogsten kun je de bladeren direct gebruiken of laten drogen op een luchtige plek, waarna ze bewaard kunnen worden in een luchtdichte pot. Verse bladeren blijven enkele dagen goed in de koelkast als je ze in een vochtige doek wikkelt.
Teelt en verzorging
Citroenmelisse is een makkelijke te kweken plant die weinig onderhoud nodig heeft. Regelmatig water geven is belangrijk, vooral tijdens droge periodes, maar vermijd dat de wortels in een constante laag water staan.
Een jaarlijkse compostgift in het vroege voorjaar houdt de plant vitaal en bevordert een goede groei. Bekende variëteiten zijn ‘Aurea’, met geelgroene bladeren, en ‘All Gold’, die extra geschikt is voor decoratieve toepassingen.
Qua ziekten en plagen is citroenmelisse vrij probleemloos, al kunnen slakken incidenteel schade aanrichten. Om de plant te verjongen, kun je hem in het vroege voorjaar of na de bloei terugsnoeien.
In koude winters sterft het bovengrondse deel af, maar de wortels overleven doorgaans zonder problemen. Je kunt de plant beschermen tegen strenge vorst door een laag mulch aan te brengen.
Citroenmelisse vermeerder je gemakkelijk door de plant in het voorjaar te delen of door stekken te nemen van jonge scheuten. Dit is handig als je meerdere planten wilt hebben of een kale plek in je tuin wilt opvullen. Met de juiste verzorging blijft citroenmelisse jarenlang een vaste waarde in je moestuin.
Toepassing in de keuken
Citroenmelisse heeft een zachte citrussmaak die zowel hartige als zoete gerechten een verfrissende twist geeft. Het wordt vaak gebruikt om thee, salades, marinades en desserts op smaak te brengen.
De kalmerende werking van citroenmelisse is al eeuwen bekend. Het werd vroeger gebruikt om zenuwen te kalmeren en slaap te bevorderen. Nog steeds wordt het vaak verwerkt in kruidenthee voor ontspanning.
In gerechten zoals panna cotta, crème brûlée of yoghurt geeft citroenmelisse een subtiel aroma aan de room, wat de zoetheid in balans brengt. Hoewel ik het zelf nog niet heb geprobeerd, wil ik graag experimenteren met een variant op klassieke pesto, waarbij ik citroenmelisse combineer met basilicum, knoflook, Parmezaanse kaas, pijnboompitten en olijfolie voor een unieke, citrusachtige smaak.

Citroenmelisse in de kleine tuin
Citroenmelisse groeit vrij bossig, maar zal niet andere planten overgroeien. Het past prima in een kleine tuin of in een pot op terras of balkon.
Als je gebruik maakt van de vakkenmethode dan past in een vak van 30×30 cm 1 zaailing. In een vak van 40×40 cm kunnen er 2.
Citroenmelisse kun je ook prima in potten kweken. Zorg dan voor een pot van minstens 20 cm doorsnee en met een goede afwatering.
