Basilicum in de moestuin

Inleiding
Basilicum, bekend onder de wetenschappelijke naam Ocimum basilicum, is een eenjarige kruidachtige plant die van oorsprong uit tropische en subtropische gebieden van Azië en Afrika komt. Het basilicum heeft zijn weg gevonden naar keukens en moestuinen over de hele wereld en is vooral onmisbaar in de Italiaanse, Thaise en Vietnamese keuken. De naam “basilicum” komt van het Griekse woord basileus, wat koning betekent, en benadrukt de koninklijke status van dit veelzijdige kruid.
Naast de culinaire toepassingen wordt basilicum ook gewaardeerd om zijn vermeende medicinale eigenschappen en aromatische geur. De plant behoort tot de bladgewassen en heeft een levenscyclus die ongeveer 4 tot 5 maanden duurt, van zaadje tot bloei en zaadvorming.

Basilicum voor de moestuin is een eenjarige, kruidachtige plant die makkelijk te herkennen is aan de heldergroene, aromatische bladeren. Er zijn veel verschillende soorten basilicum, zoals de klassieke Genovese, Thaise basilicum met een anijssmaak en paarse basilicum die er prachtig uitziet in de tuin. Oorspronkelijk komt basilicum uit warme, tropische gebieden, zoals India en Azië, maar het doet het ook prima in Nederland zolang je maar rekening houdt met de groeiomstandigheden voor basilicum in de moestuin.
Leuk weetje:
In het oude Griekenland en Rome werd basilicum gezien als een symbool van liefde en toewijding. Een Romeinse legende vertelt dat basilicum werd geassocieerd met Venus, de godin van de liefde, en het kruid werd vaak in amuletten gebruikt om romantische relaties te bevorderen. In sommige Italiaanse dorpen had het zelfs een rol in liefdesrituelen; als een vrouw een pot basilicum op haar balkon zette, werd dit gezien als een uitnodiging voor haar geliefde.
Basilicum is eenvoudig te kweken, zeker als je een zonnig plekje hebt in je moestuin of op je balkon. Het houdt van een warm klimaat en doet het goed in potten, wat ideaal is voor kleine moestuinen. Zolang je de grond goed vochtig houdt, groeit basilicum snel en kun je al snel genieten van je eigen verse oogst.


Zaaien van basilicum
Zaaitabel
Zaaien |
Planten |
Oogsten vanaf |
Begin April 156_1c1403-fb> |
Half Mei 156_843c8e-09> |
Begin Juni 156_00f413-3d> |
Half April 156_1f22cb-bc> |
Eind Mei 156_749a01-1e> |
Half Juni 156_3f12df-1a> |
Eind April 156_54eaa7-e3> |
Begin Juni 156_535d03-b3> |
Eind Juni 156_e931bc-fb> |
Begin Mei 156_323e1e-9e> |
Half Juni 156_a4d948-38> |
Begin Juli 156_049b01-b4> |
Half Mei 156_2d3c8f-3a> |
Eind Juni 156_2510d7-10> |
Half Juli 156_96e5c2-9b> |
Eind Mei 156_6cb9ce-7c> |
Begin Juli 156_3772d6-c2> |
Eind Juli 156_4be274-f5> |
Begin Juni 156_fb2211-2b> |
Half Juli 156_8cae3e-e8> |
Begin Augustus 156_37b93c-c6> |
Half Juni 156_ce4cb5-0d> |
Eind Juli 156_85cfb2-09> |
Half Augustus 156_c80818-10> |
Voor basilicum gebruiken we de methode van clusterzaaien. Gebruik potten of trays met een doorsnede van 7 cm en vul deze met groeimedium. Strooi er 4 a 5 zaadjes per pot of module in. Bedek hierna alles met een dun laagje compost en geef flink water.
De optimale temperatuur voor kieming ligt tussen de 20 en 25 graden Celsius. Je moet de potjes dus op een behoorlijk warm plekje zetten. Bij deze omstandigheden kiemt het zaad binnen 10 dagen. Zodra de zaailingen zijn opgekomen, dun je ze uit zodat je maximaal 3 plantjes per cluster overhoudt.


Planten van Basilicum
Na ongeveer 35 dagen, wanneer de zaailingen drie tot vier echte blaadjes hebben ontwikkeld en het gevaar van nachtvorst is geweken, kun je de clusters uitplanten. Basilicum houdt van een zonnige, beschutte plek met een goed doorlatende grond die rijk is aan organisch materiaal.
Als je gebruik maakt van de vakkenmethode dan er clusters in een vak van 30×30 cm. In een vak van 40×40 cm passen 6 planten. Zorg ervoor dat de planten op gelijke afstand van elkaar staan, zodat ze genoeg ruimte hebben om te groeien.
Zonder de vakkenmethode plant je de clusters met een vrije ruimte rondom van 20 cm. Plant de zaailingen flink diep, zodat ze stevig staan.
Basilicum doet het ook goed in potten van minimaal 20 cm diep en breed. Afhankelijk van de grote van de pot plant je 1 of meerdere clusters in een pot.
Bescherm jonge plantjes tegen koude nachten en vermijd teveel vocht aan de basis van de plant om schimmelziektes te voorkomen. Een van de meest voorkomende plagen in de moestuin voor basilicum zijn bladluizen, maar die kun je vaak eenvoudig met een harde waterstraal wegspoelen of door natuurlijke vijanden zoals lieveheersbeestjes aan te trekken.


Oogsten van basilicum
De bladeren van basilicum zijn het meest aromatisch net voordat de plant gaat bloeien. Je kunt beginnen met oogsten zodra de plant groot genoeg is en voldoende blad heeft ontwikkeld. Dit is meestal zo’n 50 dagen na het zaaien. Knip de toppen van de planten af om verdere vertakking te stimuleren.
Door regelmatig te oogsten voorkom je dat de plant bloeit en behoud je de beste smaak. Oogst altijd met een schone schaar of mes om de plant gezond te houden. Je hoeft niet alles in één keer te oogsten; basilicum blijft nieuwe bladeren aanmaken zolang je het goed verzorgt. Na de oogst kun je de bladeren wassen, drogen en eventueel invriezen of verwerken tot pesto. Bewaar geoogste takken basilicum op kamertemperatuur in een glas water; in de koelkast verliest het zijn aroma.
Als je de hele plant wilt oogsten, dan kun je dat het beste doen net voor de plant in bloei gaat, want dan is de smaak van de bladeren op z’n best. Je kunt de plant stekken door takjes in water te zetten tot ze wortels krijgen of door zaadjes te zaaien, wat ook een prima manier is om meerdere planten te kweken.
Samenvattend is basilicum een heerlijk geurig kruid dat relatief eenvoudig te kweken is in Nederland, zolang je maar zorgt voor voldoende warmte en zon. Ideaal voor beginnende tuiniers die op zoek zijn naar een smakelijke toevoeging aan hun moestuin!
