Palmkool uit eigen tuin

Inleiding
Palmkool is een geliefde bladgroente uit Italië, waar het vooral in Toscane een prominente plaats inneemt in de keuken. Maar ook in eigen tuin groeit de palmkool prima. Het gewas, met zijn lange, donkergroene en bijna zwartachtige bladeren, wordt ook wel zwarte kool, cavalo nero of Toscaanse palm genoemd vanwege zijn kleur en palmachtige groeiwijze.
De Latijnse naam is Brassica oleracea var. acephala, wat betekent dat het een koolsoort is zonder gesloten krop. Langwerpige bladeren groeien vanuit een centrale stam en geven de plant zijn opvallende uiterlijk. Tijdens de oogsttijd pluk je bladeren van onder af, waardoor de plant steeds meer op een echte palm gaat lijken, oftewel een lang rechte stam met een kroon van bladeren.
Hoewel de palmkool meestal gebruikt wordt als een winterharde eenjarige, is het in feite een tweejarige. Het tweede jaar verschijnen na de bloei kleine eetbare blaadjes in de bladoksels.
Palmkool is niet alleen een culinaire ster, maar ook een visuele blikvanger. Zijn robuuste bladeren blijven mooi in de tuin staan, zelfs tijdens koude maanden, en maken het tot een decoratieve en praktische aanvulling. Je kunt het verwerken in soep, stoofschotels of zelfs rauw eten in salades. Wist je dat palmkool al sinds de middeleeuwen geteeld wordt en toen een belangrijk ingrediënt was in boerenkeukens, vanwege de voedzame waarde en winterhardheid.
Palmkool is supergezond. Van alle koolsoorten bevat palmkool het meeste vitamine C: 1,5 x zoveel als in een sinaasappel. Andere vitamines en mineralen zijn : A en K, ijzer, koper, fosfor, foliumzuur en kalium.
Verder zitten er gezonde anti-oxidanten in palmkool en veel beta-caroteen. Deze stoffen zijn ontstekingsremmend en bestrijden ziektes als hart- en vaatziekten, obesitas, diabetes en kanker.
Leuk weetje:
Er zit heel veel calcium in palmkool – veel meer dan in melk – en dat is goed voor sterke botten en een gezond gebit.


Zaaien van palmkool
De Tuinagenda geeft de volgende perioden aan als optimale perioden voor het zaaien van palmkool uit eigen tuin.
Najaarsoogst
Zaaien |
Planten |
Oogsten vanaf |
Begin Mei 3137_64f70f-95> |
Half Juni 3137_9b7ac5-d6> |
Eind Augustus ∞ 3137_97e68f-1e> |
Half Mei 3137_7b5a41-ff> |
Eind Juni 3137_7ad025-4b> |
Begin September ∞ 3137_f9dbc4-25> |
Eind Mei 3137_d3342d-23> |
Begin Juli 3137_c98a21-c0> |
Half September ∞ 3137_d598a7-72> |
Begin Juni 3137_aa04dc-be> |
Half Juli 3137_821fc8-df> |
Eind September ∞ 3137_259d23-f0> |
Half Juni 3137_16e026-d2> |
Eind Juli 3137_f74cb6-bc> |
Begin Oktober ∞ 3137_acdc8e-67> |
Eind Juni 3137_7e2c16-46> |
Begin Augustus 3137_e3d187-f6> |
Half Oktober ∞ 3137_24e9b5-36> |
Begin Juli 3137_32d432-7d> |
Half Augustus 3137_c99791-69> |
Eind Oktober ∞ 3137_4db05b-56> |
Half Juli 3137_5f8c1c-85> |
Eind Augustus 3137_a03312-4d> |
Begin November ∞ 3137_6e9e10-12> |
Winteroogst
Zaaien |
Planten |
Oogsten vanaf |
Eind Augustus 3137_aecc17-f3> |
Begin Oktober 3137_d2e176-ab> |
Half December ∞ 3137_3bd614-5f> |
Begin September 3137_c002f0-1a> |
Half Oktober 3137_7c00be-21> |
Eind December ∞ 3137_0fcf9e-f7> |
Half September 3137_9bb9b5-f4> |
Eind Oktober 3137_0cb4f3-93> |
Begin Januari ∞ 3137_e6d036-12> |
Eind September 3137_f25f3a-dc> |
Begin November 3137_b5f098-7a> |
Half Januari ∞ 3137_594e6b-c3> |
Je kunt zowel tijdens de zomer als in de herfst/winter genieten van een doorlopende oogst. Voorzaaien doe je in potten of trays met een diameter van ongeveer 5 cm. Zaai per pot drie zaadjes om zeker te zijn van succesvolle ontkieming. Na ontkiemen, wat ongeveer 10 dagen duurt bij een temperatuur van 15 tot 20 °C, dun je de zaailingen uit zodat de sterkste overblijft.
Palmkool kan in twee zaai-rondes worden gezaaid om de oogst te spreiden. Houd er rekening mee dat één plant veel blad produceert; vier tot zes planten per (klein) huishouden zijn meestal voldoende.


Planten van palmkool
De zaailingen zijn klaar om uitgeplant te worden wanneer ze drie tot vier echte bladeren hebben en stevig aanvoelen. Dit duurt meestal vier tot zes weken na het zaaien. Kies een zonnige of licht beschaduwde plek met goed doorlatende, voedzame grond. Houd een plantafstand van 30 cm aan tussen de planten, zodat ze voldoende ruimte hebben om uit te groeien. In een vak van 30×30 cm past één plant, terwijl je in een vak van 40×40 cm comfortabel twee planten kwijt kunt.
Palmkool doet het ook goed in een pot met een minimale inhoud van 10 liter, zolang je zorgt voor goede drainage en voldoende water. Voor interplanting is het een ideale partner voor lage gewassen zoals sla of spinazie, die het groeiseizoen vroeg beëindigen en zo ruimte laten voor de groeiende palmkool.


Oogsten van palmkool
Palmkool uit eigen tuin kun je beginnen te oogsten zodra de planten ongeveer 30 cm hoog zijn en de bladeren groot genoeg zijn om te eten. Je oogst de onderste bladeren door ze voorzichtig af te breken. Laat de bovenste bladeren zitten zodat de plant door kan groeien. Dit zorgt voor een doorlopende oogst, vaak tot diep in de winter. Palmkool verdraagt vorst uitstekend en de smaak wordt zelfs zoeter na een paar koude nachten.
Als je alles in één keer wilt oogsten, wacht dan tot de plant volgroeid is, wat ongeveer 80 dagen na het zaaien is. Na het oogsten kun je de bladeren kort wassen en verwerken. Bewaar ze maximaal een week in de koelkast in een afgesloten zak of container. Voor langere bewaring kun je de bladeren blancheren en invriezen.

Teelt en verzorging
Bekende variëteiten van palmkool zijn:
- ‘Nero di Toscana’
- ‘Black Magic’.
Beide zijn geschikt voor de Nederlandse tuin en produceren grote hoeveelheden sappige bladeren. Palmkooien zijn vrij eenvoudig te telen, maar je moet alert zijn op rupsen van het koolwitje en slakken. Bedek je planten met fijnmazig insectengaas en inspecteer ze regelmatig om schade te voorkomen.
Palmkool heeft weinig verzorging nodig, maar profiteert van een voedzame bodem. Werk compost of organische mest in de grond voordat je gaat planten, en geef tijdens het groeiseizoen af en toe een voedzame vloeibare meststof. Zorg voor gelijkmatige watergift, vooral tijdens droge periodes. Overwinteren is niet nodig; palmkool kan tegen matige vorst en blijft groeien totdat het gewas volledig wordt geoogst of afgestorven.
Als je palmkool niet rooit zal deze in het tweede jaar in bloei komen met een grote hoeveelheid gele bloemetjes. Na de bloei verschijnen in de bladoksels kleine blaadjes die je kunt oogsten. Je kunt deze bijvoorbeeld wokken.

Palmkool in de kleine tuin
Ik heb 2 soorten palmkool (Nero di Toscana en Dazzling Blue) in mijn tuin gehad. Dat was redelijk succesvol, want ik heb meerdere keren kunnen oogsten. Onbeschermd zijn ze een prooi voor vlinders, die maar al te graag hun eitjes op de palmkool willen leggen.
Ondanks de kleine ruimte in mijn Tiny Garden heb ik meerdere palmkolen gehad. Meer dan ik gepland had, omdat ik het zonde vond om de extra zaailingen niet te gebruiken. Ik denk dat 2 palmkolen genoeg was geweest om voor één persoon af en toe te oogsten.
Een palmkool past goed in een vak van 30×30 cm. Omdat je de bladeren van de palmkool van onderaf oogst krijgt de plant na elke oogst steeds meer de vorm van een palm (vandaar de naam). Hierdoor komt er in het vak ruimte beschikbaar voor tussenteelt (interplanting). Afhankelijk van het jaargetijde kun je onder de palmkool bijvoorbeeld sla, paksoi, mizuna of winterpostelein planten.
Palmkool in de opvolgingsteelt
De palmkool (herfstoogst) groeit met name in de 2e seizoenshelft. Het kan dus dienen als opvolggewas voor een gewas dat in de 1e seizoenshelft geoogst wordt. Op de pagina van de opvolgingsteelt kun je zelf combinaties maken die passen bij wat jij wilt telen. Gebruik de informatie hieronder als inspiratie voor je eigen ideeën.
Erwten (voorjaarsteelt) gevolgd door palmkool (najaarsoogst)

Knoflook (Voorjaarsteelt) gevolgd door Palmkool (Winteroogst)
