Prei in je moestuin

Inleiding
Prei is een populair en veelzijdig gewas dat al eeuwenlang in Europese keukens wordt gebruikt. Oorspronkelijk komt prei waarschijnlijk uit het oostelijke Middellandse Zeegebied, maar het gewas heeft zich door de jaren heen uitstekend aangepast aan gematigde klimaten, zoals dat van Nederland. De wetenschappelijke naam van prei is Allium ampeloprasum var. porrum, en het behoort tot dezelfde familie als uien, knoflook en sjalotten. Prei staat bekend om zijn milde, zoete smaak die goed past in soepen, stoofschotels, roerbakschotels en ovengerechten. Je kunt prei eenvoudig in je moestuin kweken.
Prei is een tweejarig gewas dat meestal als eenjarige wordt geteeld. Het eerste jaar groeit de plant uit tot een lange, dikke stengel met blauwgroene bladeren. Als je de plant laat overwinteren, produceert hij in het tweede jaar bloemen en zaad. Je kunt prei het hele jaar door oogsten, afhankelijk van het ras.
Leuk weetje:
Wist je dat de prei het nationale symbool van Wales is? Volgens de legende droegen Welshe soldaten preien op hun helmen om zich te onderscheiden van hun vijanden tijdens een veldslag.


Zaaien van prei
We onderscheiden 3 verschillende teelten, verdeeld over het jaar.
Zomeroogst
Deze wordt in het vroege voorjaar gezaaid (februari-maart) en kan in de zomer (juli-augustus) worden geoogst. Zomerprei groeit snel en heeft vaak een slankere steel en een lichtere kleur dan winterprei.
Zaaien |
Planten |
Oogsten vanaf |
Half Februari 2751_fb23ef-aa> |
Eind April 2751_f4087a-1d> |
Half Juni ∞ 2751_5b1c72-dd> |
Eind Februari 2751_df3389-bb> |
Begin Mei 2751_e5559e-fd> |
Eind Juni ∞ 2751_cdc007-d4> |
Begin Maart 2751_12b729-e4> |
Half Mei 2751_114ff0-12> |
Begin Juli ∞ 2751_aeb3a1-4f> |
Half Maart 2751_19473c-4c> |
Eind Mei 2751_3fe91b-e7> |
Half Juli ∞ 2751_f95caf-92> |
Eind Maart 2751_a8ab6c-6e> |
Begin Juni 2751_deee77-f8> |
Eind Juli ∞ 2751_ea2992-80> |
Herfstoogst
Herfstrassen zijn wat robuuster dan zomerrassen en kunnen iets beter tegen lagere temperaturen. Ze zijn geschikt voor consumptie in het najaar en kunnen vaak nog enige tijd in de grond blijven staan. Bekende rassen zijn bijvoorbeeld ‘Blauwgroene Herfst’.
Zaaien |
Planten |
Oogsten vanaf |
Eind Maart 2751_c36805-bb> |
Half Juni 2751_bac91a-47> |
Begin September ∞ 2751_d69c67-bd> |
Begin April 2751_da42fe-cd> |
Eind Juni 2751_a18134-01> |
Half September ∞ 2751_dbfe4e-22> |
Half April 2751_2ac40e-93> |
Begin Juli 2751_15ad1f-0a> |
Eind September ∞ 2751_c3d5d8-ed> |
Eind April 2751_acd103-09> |
Half Juli 2751_a5dc67-af> |
Begin Oktober ∞ 2751_4376d1-17> |
Begin Mei 2751_aa7762-40> |
Eind Juli 2751_bf52b3-d5> |
Half Oktober ∞ 2751_5ef268-01> |
Winteroogst
Winterrassen groeien langzamer en zijn speciaal gekweekt om kou en vorst te weerstaan. Ze kunnen vaak de hele winter in de grond blijven staan, wat handig is voor een doorlopende oogst. Populaire rassen zijn ‘Winterreuzen’, ‘Blauwgroene Winter’ of ‘Bandit’.
De genoemde oogstperiode is het startmoment, maar je kunt de prei gerust laten staan om deze later in de winter of het vroege voorjaar te oogsten.
Zaaien |
Planten |
Oogsten vanaf |
Eind April 2751_39130c-5d> |
Half Juli 2751_f5ce68-f8> |
Begin December ∞ 2751_a4a157-87> |
Begin Mei 2751_5d5982-11> |
Eind Juli 2751_af001f-0e> |
Half December ∞ 2751_9a7900-48> |
Half Mei 2751_375434-20> |
Begin Augustus 2751_a1f6fb-a9> |
Eind December ∞ 2751_7f5cf6-9f> |
Eind Mei 2751_26bb9a-5d> |
Half Augustus 2751_54e55b-79> |
Begin Januari ∞ 2751_0cef2c-22> |
Begin Juni 2751_eab490-04> |
Eind Augustus 2751_b659cd-10> |
Half Januari ∞ 2751_f88846-ba> |
Prei zaaien we voor in potten of trays. Gebruik kleine potjes of trays met cellen van ongeveer 5×5 cm. Voor prei gebruiken we de methode van clusterzaaien. Vul de potten met compost en leg in elke cel 5 tot 6 zaadjes. Dek ze af met een zeer dun laagje compost en geef flink water. Prei kiemt het beste bij een temperatuur van 15-20 graden Celsius. Binnen 15 dagen zullen de eerste sprietjes verschijnen. Als er meer dan 4 zaadjes ontkiemd zijn, dan kun je zwakste uitdunnen tot je maximaal 4 zaailingen over houdt. Deze blijven als cluster samen.


Planten van prei in je moestuin
Na enkele weken kun je de zaailingen overpotten in iets grote potten, zodat ze meer ruimte hebben om zich verder te ontwikkelen voordat ze worden uitgeplant.
Zaailingen zijn klaar om te worden uitgeplant als ze ongeveer 15-20 cm hoog. Voor een enkelvoudige prei geldt de regel dat ze potlooddik moeten zijn, maar voor clusters mag dit minder zijn. Dit duurt ongeveer 70 dagen na het zaaien.
Kies een zonnige plek in je tuin met goed doorlatende grond. Prei groeit goed in grond die rijk is aan organisch materiaal, zoals compost. Zorg voor een plantafstand tussen de clusters van 25-30 centimeter, zodat de prei genoeg ruimte heeft om te groeien.
Normaal wordt prei zeer diep geplant om een mooie witte schacht te kunnen ontwikkelen, maar met de clusters doen we dat niet. We planten elke cluster op normale diepte, zodat ze bovengronds groeien. Geef na het planten royaal water, zodat de aarde rond de wortels zakt en de plant stevig staat.
Prei kan ook prima in potten worden gekweekt, mits de potten minimaal 30 cm diep zijn. Voor tussenteelt (interplanting) kun je overwegen om sla of spinazie tussen de prei te planten, omdat deze gewassen sneller groeien en geoogst kunnen worden voordat de prei veel ruimte nodig heeft.


Oogsten van prei
De oogstperiode bij prei is nogal flexibel. Je kunt prei oogsten zodra de stelen een mooie dikte hebben bereikt. Dat is ongeveer na 150 dagen, afhankelijk van het ras. Maar je kunt prei ook nog langer in de grond laten staan, zodat ze nog wat verder kunnen groeien. In feite kun je prei laten staan tot het levenseinde (∞) van de plant. Het is wel belangrijk om prei niet te lang in de grond te laten staan, omdat deze dan kan verhouten. Prei van de winterteelt moet je vóór Half Mei oogsten, anders gaan ze doorschieten.
Je kunt een hele cluster in één keer oogsten door deze in zijn geheel uit de grond te trekken. Maar beter is nog om de grootste prei van een cluster aan de onderkant vast te pakken en deze te draaien, zodat de prei los komt van zijn wortels. De overige preien in de cluster krijgen dan meer ruimte en kunnen nog enige tijd doorgroeien.
Was de prei na de oogst grondig om zand en aarde te verwijderen. Snijd de wortels af en verwijder de buitenste bladeren als ze beschadigd zijn. Je kunt prei enkele weken in de koelkast bewaren, maar voor langere opslag kun je hem blancheren en invriezen.

Teelt en verzorging prei in de moestuin
Er zijn verschillende rassen prei die geschikt zijn voor de Nederlandse moestuin. Voor de zomerteelt zijn rassen zoals ‘Hilari’ of ‘King Richard’ populair vanwege hun snelle groei. Voor de winterteelt kun je kiezen voor ‘Blauwgroene Herfst’ of ‘Winterreuzen’, die goed bestand zijn tegen vorst.
Prei is gevoelig voor de preimineervlieg, een klein insect dat gangen maakt in de bladeren. Om deze plaag te voorkomen, kun je insectengaas gebruiken of prei planten in combinatie met wortelgewassen, waarvan de geur de vliegen zou kunnen verwarren. Een andere veelvoorkomende ziekte is roest, een schimmelziekte die oranje vlekken op de bladeren veroorzaakt. Zorg voor voldoende luchtcirculatie en voorkom dat de bladeren langdurig nat blijven.
Prei heeft weinig onderhoud nodig, maar profiteert van een mulchlaag om onkruid te onderdrukken en de grond vochtig te houden. Regelmatig water geven en bemesten met een organische meststof helpt de planten gezond te blijven. Omdat prei niet winterhard is in een strenge winter, kun je hem beschermen met vliesdoek of een tunnelkas.

Prei in de kleine tuin
Ook in een kleine moestuin kun je prei prima telen Als je de vakkenmethode gebruikt dan passen in een vak van 40×40 cm vier clusters van preiplanten.

Prei kan ook prima in potten of kratten worden gekweekt, mits deze minimaal 30 cm diep zijn.
Prei in de opvolgingsteelt
Prei is een goed gewas om toe te passen in opvolgingsteelt, omdat er meerdere oogsten van prei zijn. Je kunt prei zowel in de 1e seizoenshelft als in de 2e seizoenshelft toepassen in de opvolgingsteelt. Op de pagina van de opvolgingsteelt kun je zelf combinaties maken die goed bij jou passen. Gebruik de informatie hieronder als inspiratie voor je eigen ideeën.
Aardappel gevolgd door prei
