Dille uit de moestuin

Inleiding
Dille is een eenjarige plant die afkomstig is uit Zuidwest-Azië en het oostelijke Middellandse Zeegebied. Het gewas behoort tot de schermbloemenfamilie (Apiaceae) en staat bekend om zijn fijne, aromatische bladeren en zaden, die in de keuken veel worden gebruikt. Je kunt dille eenvoudig uit de moestuin oogsten.
De naam ‘dille’ komt van het Oudnoorse woord ‘dilla’, wat ‘kalmeren’ betekent, een verwijzing naar het traditionele gebruik van dille in kruidenremedies. Deze plant wordt gewaardeerd vanwege zijn veelzijdigheid in culinaire toepassingen, zoals het op smaak brengen van visgerechten, augurken en soepen. Een opvallende bijnaam voor dille is ‘komkommerkruid’, een verwijzing naar de frisse smaak die doet denken aan komkommer.

Dille heeft fijne, gevederde bladeren en produceert schermvormige bloemen die later uitgroeien tot zaadkoppen. De plant is een typische eenjarige, wat betekent dat de levenscyclus van zaad tot bloei en afsterven binnen één groeiseizoen plaatsvindt.
Na het zaaien kiemt het zaad binnen 10 dagen. De plant groeit snel en bereikt een hoogte van 60 tot 90 cm. Zodra de bloei begint, kunnen de bladeren minder aromatisch worden. De zaden rijpen kort na de bloei en kunnen worden geoogst voordat de plant afsterft.
Leuk weetje:
in de oudheid vaak werd dille gebruikt als symbool van kracht en geluk. De oude Egyptenaren legden takjes dille in hun huizen als bescherming tegen boze geesten, en de Romeinen kweekten dille in hun tuinen omdat ze geloofden dat het moed gaf aan soldaten. Bovendien werd dille in de middeleeuwen als ingrediënt gebruikt in liefdesdrankjes en werd het beschouwd als een kruid dat magie kon weren. Een geurige plant met een rijke geschiedenis dus!

Zaaien van dille
In de Tuinagenda staan de volgende optimale perioden om dille te zaaien.
Voorjaarsteelt
Dille is een zogenaamde lange-dagplant, wat betekent dat de plant veel daglicht nodig heeft (14-18 uur per dag) om tot bloei te komen. Hierdoor schiet dille rond de langste dag van het jaar (21 juni) relatief snel door naar bloei.
Wie het zaad van dille wil oogsten, doet er dus goed aan om vroeg in het voorjaar te zaaien en te planten.
Zaaien |
Planten |
Oogsten vanaf |
Eind Februari 1805_9d4584-d9> |
Begin April 1805_bb4036-68> |
Begin Mei ∞ 1805_140c01-10> |
Begin Maart 1805_9b6881-f1> |
Half April 1805_0cfca2-aa> |
Half Mei ∞ 1805_5d2015-66> |
Half Maart 1805_f4ab52-05> |
Eind April 1805_d1e358-3a> |
Eind Mei ∞ 1805_15193e-8d> |
Eind Maart 1805_a0973a-81> |
Begin Mei 1805_d1ddfe-78> |
Begin Juni ∞ 1805_d473ac-83> |
Zomer- en herfstteelt
Dille die na de langste dag wordt geplant, krijgt niet meer voldoende lichturen per dag om te gaan bloeien. Je kunt ze dus niet meer gebruik om zaad te oogsten. Deze planten kunnen natuurlijk nog wel worden gebruikt voor de oogst van het aromatische blad.
Zaaien |
Planten |
Oogsten vanaf |
Begin Juni 1805_c73bd9-0a> |
Half Juli 1805_6dac4d-d5> |
Half Augustus ∞ 1805_d2081a-82> |
Half Juni 1805_d45054-75> |
Eind Juli 1805_fb07f9-73> |
Eind Augustus ∞ 1805_f6665e-6c> |
Eind Juni 1805_6146d1-89> |
Begin Augustus 1805_832ec5-ef> |
Begin September ∞ 1805_c94294-14> |
Begin Juli 1805_c7b361-9f> |
Half Augustus 1805_cbcb50-44> |
Half September ∞ 1805_3aba2d-2a> |
Half Juli 1805_4b8472-e3> |
Eind Augustus 1805_8125a2-7a> |
Eind September ∞ 1805_cdbd07-4c> |
Eind Juli 1805_99372d-17> |
Begin September 1805_bf9031-c3> |
Begin Oktober ∞ 1805_002dc5-90> |
Begin Augustus 1805_b36eda-da> |
Half September 1805_84814d-bb> |
Half Oktober ∞ 1805_d08a69-39> |
Half Augustus 1805_cfbd4b-f7> |
Eind September 1805_aa9323-e1> |
Eind Oktober ∞ 1805_508df6-e7> |
Het aantal planten dat je zaait, hangt af van je behoeften. Een enkele plant levert al heel wat blad en zaden op voor meerdere gerechten. Gebruik je geregeld dille, zaai dan enkele planten. Gebruik potten of trays van ongeveer 8 cm diameter per zaailing en zaai drie tot vier zaadjes per pot om na het ontkiemen uit te dunnen tot één sterke plant. Dille kiemt het beste bij een temperatuur van 18-20°C en ontkiemt ongeveer binnen 10 dagen. Na het kiemen dun je de zaailingen uit tot de sterkste plant per pot.


Planten van dille
Zaailingen zijn klaar om te planten zodra ze een hoogte van 8-10 cm hebben en enkele echte blaadjes hebben ontwikkeld. Dit is ongeveer 30 dagen na het zaaien.
Dille staat het liefst op een zonnige, beschutte plek met goed doorlatende grond. Vermijd te zware, natte bodems. Plant de dille zaailing goed diep, zodat deze stevig staat. In het vroege voorjaar kun je de plantjes het beste afdekken met vliesdoek. Ze kunnen enkele graden vorst weerstaan, maar enige bescherming is welkom.
Je kunt dille ook prima in een grote pot kweken, mits er voldoende ruimte is voor de wortels en de pot op een zonnige plek staat.

Oogsten van dille
Van de dille in je moestuin kun je zowel de bladeren als de zaden oogsten. De bladeren kun je oogsten zodra de plant een hoogte van 20-30 cm heeft bereikt. Dat zal ongeveer vanaf de 65e dag na het zaaien zijn. Snij bladeren af met een schone schaar of mes. De bladeren kun je direct in de keuken gebruiken of je kunt ze de invriezen of drogen. Dille kan in fases worden geoogst; de plant produceert vaak nieuwe bladeren na het afknippen.
De zaden worden na de bloei geoogst wanneer de bloemschermen bruin beginnen te worden. Dit is ongeveer 110 dagen na het zaaien. Je oogst de zaden door de bloemschermen te knippen en te drogen. De zaden kun je in de keuken toepassen of je gebruikt ze om nieuwe dille te zaaien. Bewaar de zaden droog en donker.

Teelt en verzorging
Bekende variëteiten van dille uit de moestuin zijn ‘Bouquet’ (aromatisch met grote zaden) en ‘Dukat’ (langzame doorschieters). Het gewas is vatbaar voor schimmelziekten zoals meeldauw en bladluizen. Goede ventilatie en een zonnige plek helpen ziekten te voorkomen. Dille vermeerdert zich uitsluitend via zaad.
Aandachtspunten bij de verzorging zijn regelmatig water geven zonder de grond te laten verdrinken en het weghalen van onkruid om concurrentie te verminderen. Als een eenjarige plant hoeft dille niet te worden overwinterd; zaaien in opeenvolgende seizoenen zorgt voor een constante aanvoer.

Dille in de Tiny Garden.
Dille die je in de moestuin kweekt voor het blad vraagt niet veel ruimte. Bij gebruik van de vakkenmethode plant ik in een vak van 30×30 cm 4 dilleplanten en dat is ruim voldoende voor eigen gebruik. Het is een beetje krap voor de planten, maar doordat ik regelmatig bladeren pluk, blijven de planten redelijk klein.

Als ik echter het zaad van dille wil oogsten dan pluk ik geen blaadjes, waardoor de plant flink forser wordt. Ik plant dan maar 1 of hooguit 2 planten in een vak van 30×30 cm.


De groeicyclus en het zaaischema van dille komen overeen met die van koriander. Daarom zou ik in één vak een combinatie kunnen maken van twee korianderplanten en twee dilleplanten. Deze combinatie maakt efficiënt gebruik van de beschikbare ruimte en biedt een gevarieerde oogst.