Combinatieteelt (Companionplanting)
Combinatieteelt is een teeltmethode waarbij er van uit wordt gegaan dat verschillende gewassen dicht bij elkaar worden geplant, met het doel om gunstige interacties tussen de planten te bevorderen. Dit gaat gepaard met claims of veronderstellingen dat deze interacties bijvoorbeeld de groei stimuleren, plagen verminderen, ziekten voorkomen of de benutting van ruimte, licht en voedingsstoffen optimaliseren.
Ik hecht zelf weinig geloof aan de vermeende positieve of negatieve effecten die planten op elkaar zouden hebben. Er bestaat namelijk heel weinig wetenschappelijk bewijs voor de claims die hierover regelmatig worden gedaan. Toch kom je deze informatie veelvuldig tegen in publicaties en allerlei bronnen op internet. Hierdoor lijkt het alsof het een breed gedragen methode is die zich volledig heeft bewezen. Ik vermoed echter dat zulke uitspraken ontstaan door het herhalen van wat anderen hebben gezegd, zonder dat degene die de uitspraak doet dat zelf kan aantonen.
Vaak geldt echter: baat het niet, dan schaadt het niet. Iedereen wil graag dat zijn plantjes het zo goed mogelijk doen. Als simpele companionplanting-regels daaraan kunnen bijdragen, kan dat zeker de moeite waard zijn. Als de toepassing van een companionplanting-regel geen negatief effect laat zien, kun je altijd nog hopen dat het wel een positief effect heeft gehad. Voor mijn gevoel is er een grote mate van wishful thinking. Ik heb daar niets op tegen, maar ik wil er zelf niet in mee gaan.
Ik doe daarom zelf niet actief mee aan de bevordering van combinatieteelt (companionplanting). Als er daadwerkelijk wetenschappelijk bewijs is voor een bepaald effect, dan kan ik het nog overwegen. Maar ik verwacht dat vermeende effecten in mijn Tiny Garden per definitie verwaarloosbaar zullen zijn. Ik kan vermeende effecten niet weerleggen of aantonen. Ik heb domweg de kennis daarvoor niet en ik wil niet de volgende zijn die de claims van anderen herhaalt. Daarom zal ik op deze site niet specifiek aandacht geven aan ‘goede buren, slechte buren’. Informatie die ik daarover al eerder op de pagina’s van de Tuinplanten had gepubliceerd heb ik weer verwijderd.
Ik laat iedereen vrij om wél te kiezen voor effecten uit de methodiek van companionplanting. Ik geef daarom op deze pagina aandacht aan het begrip combinatieteelt (companionplanting), zodat iedereen naar eigen inzicht elementen ervan kan toepassen.
Kenmerken van combinatieteelt (companionplanting)
Gunstige buren:
Bepaalde planten kunnen elkaars groei bevorderen of beschermen tegen plagen (bijvoorbeeld wortel en ui).
Plaagbeheersing:
Sommige planten kunnen schadelijke insecten afschrikken of natuurlijke vijanden aantrekken (bijvoorbeeld afrikaantjes bij tomaten ter bestrijding van aaltjes).
Wisselwerking via de bodem: Planten kunnen elkaar via de wortels beïnvloeden door de afgifte van bepaalde stoffen (allelopathie) of door de aanwezigheid van schimmels, bacteriën of stikstofbindende wortelknollen (zoals bij peulvruchten).
Mogelijke effecten van interacties
- Bevorderen van elkaars groei.
- Beschermen tegen plagen.
- Afschrikken of verjagen van insecten door geur
- Aantrekken / afleiden van natuurlijke plagen.
- Afgifte bepaalde stoffen via wortels (allelopathie).
- Binding van stikstof aan wortelknollen
- Schimmels die de communicatie tussen planten beïnvloeden.
Voorbeelden van combinatieteelt (companionplanting)
- Wortel + ui: De geur van de ui verjaagt de wortelvlieg, terwijl de geur van de wortel de uienvlieg afschrikt.
- Bonen + maïs + pompoen (bekend als de “Drie Zusters”): Maïs biedt een klimsteun voor de bonen, bonen binden stikstof in de grond, en pompoen met zijn grote bladeren bedekt de bodem, wat onkruid tegenhoudt.
- Tomaat + basilicum: Basilicum zou de smaak van tomaten verbeteren en insecten kunnen afschrikken, zoals witte vlieg.
Wat is combinatieteelt niet?
- Het is niet hetzelfde als tussenteelt (interplanting). Tussenteelt (interplanting) draait om efficiënt ruimtegebruik door planten van verschillende leeftijden of groeisnelheden dicht bij elkaar te zaaien.
- Combinatieteelt is ook geen wisselteelt. Wisselteelt gaat over het jaarlijks wisselen van de plek waar gewassen worden geteeld om bodemuitputting en ziekten te voorkomen.
