Asperges zelf kweken

Je kunt asperges zelf kweken. Het is een van de meest elegante gewassen in de moestuin en worden vaak de “koningin der groenten” genoemd. De plant is een vaste plant die oorspronkelijk afkomstig is uit het oostelijke Middellandse Zeegebied en delen van Azië. Het gewas wordt al duizenden jaren geteeld en was een geliefde groente in het oude Egypte, Griekenland en Rome. De Latijnse naam Asparagus officinalis verwijst naar het medicinale gebruik van de plant, want asperges werden in het verleden ook als geneeskruid gewaardeerd.
De naam “asperge” is afgeleid van het Griekse woord asparagos, wat “jong scheutje” betekent, verwijzend naar de eetbare stengels. In het Engels wordt de groente simpelweg “asparagus” genoemd, terwijl het in Duitsland bekendstaat als “Spargel”. In Nederland zijn asperges ook liefkozend bekend als “het witte goud” vanwege hun populariteit en prijs tijdens het aspergeseizoen.
Het bijzondere aan asperges is dat er drie soorten worden geteeld: witte, groene en paarse asperges. Witte asperges groeien onder de grond en worden gestoken voordat ze zonlicht zien, terwijl groene asperges boven de grond groeien en door fotosynthese hun kleur krijgen. Paarse asperges zijn een aparte variëteit en staan bekend om hun zoetere smaak. Asperges zijn stengelgewassen en meerjarig, waardoor je na de eerste jaren van opbouw tientallen jaren kunt genieten van een jaarlijkse oogst.
Asperges worden niet alleen gewaardeerd om hun verfijnde smaak, maar ook om hun gezondheidsvoordelen. Ze zijn rijk aan vitamines, mineralen en antioxidanten. Een leuk weetje is dat asperges van nature een diuretisch effect hebben en bij sommige mensen de geur van de urine kunnen veranderen.

Asperges zelf kweken
De asperge wordt als vaste plant gekweekt. In de winter gaat de aspergeplant (Asparagus officinalis) in een rustfase en concentreert de aspergeplant zich op het opslaan van energie in de wortels, terwijl de bovengrondse delen afsterven. Met een beetje onderhoud, zoals het afknippen van loof en het bedekken van de bodem, blijft de plant gezond en goed voorbereid op een nieuwe oogst in het voorjaar.

Zaaien van asperges
Asperges zaaien vraagt geduld, maar het is een bevredigend proces voor wie wil investeren in een meerjarige oogst. Als je asperges uit zaad wilt kweken, moet je eerst bepalen hoeveel planten je nodig hebt. Een volwassen aspergeplant kan 20 tot 25 jaar productief blijven, en één plant levert meestal genoeg voor een enkele persoon. Voor een gemiddeld huishouden is het verstandig om 10 tot 15 planten te kweken.
Begin met zaaien in het vroege voorjaar, bij voorkeur in potten of trays. Kies voor een tray met cellen van minimaal 5 cm diameter of kleine potten om de wortels voldoende ruimte te geven. Zaai één zaadje per cel of pot, want aspergezaden zijn relatief groot. Zorg voor een kiemtemperatuur van ongeveer 20-25°C om de beste resultaten te bereiken. De zaden ontkiemen traag; reken op een periode van 14 tot 21 dagen voordat de eerste kiemen verschijnen. Dun de zaailingen niet uit, omdat je vanaf het begin één plant per cel wilt houden.


Planten van asperges
Wanneer de zaailingen een hoogte van 15-20 cm hebben bereikt en een stevige, gezonde basis vertonen, zijn ze klaar om geplant te worden. Dit is meestal zo’n 80 dagen na het zaaien. Zorg ervoor dat de wortels stevig geworteld zijn en niet gemakkelijk uit elkaar vallen bij het verplaatsen.
Asperges gedijen het beste op een zonnige plek met goed doorlatende, zanderige grond. Kies een beschutte plek die vrij is van harde wind, want asperges houden niet van extreme omstandigheden. Plant de zaailingen op een diepte van 10 cm en houd een afstand van 30-40 cm tussen de planten om voldoende ruimte te bieden voor groei.
Asperges worden vaak geplant op een heuvel van aarde, maar dit hangt af van het type asperges dat je kweekt:
Voor witte asperges:
- Heuvels zijn essentieel: Bij het zelf kweken van witte asperges is het noodzakelijk om de planten op heuvels of ruggen van aarde te plaatsen. Deze heuvels zorgen ervoor dat de scheuten onder de grond groeien, waardoor ze wit blijven door gebrek aan zonlicht.
- Werkwijze:
- Maak een rug van losse, goed doorlatende grond die ongeveer 25-30 cm hoog is.
- Plant de aspergeklauwen in een geul die later wordt opgevuld naarmate de planten groeien.
- Tijdens het groeiseizoen voeg je regelmatig aarde toe om te voorkomen dat de koppen zonlicht zien.
Voor groene asperges:
- Heuvels zijn niet nodig: Groene asperges hoeven niet op een heuvel te worden geplaatst, omdat ze boven de grond groeien en door fotosynthese hun groene kleur ontwikkelen.
- Plantmethode: Plant de aspergeklauwen in een vlakke, goed doorlatende bodem. Er is geen extra opbouw van aarde nodig.
Waarom een heuvel?
Een heuvel biedt enkele belangrijke voordelen, zelfs bij groene asperges:
- Goede drainage: Asperges houden niet van natte wortels, en een heuvel helpt overtollig water weg te laten lopen.
- Losse grond: De heuvel zorgt ervoor dat de scheuten gemakkelijk door de grond kunnen groeien, wat resulteert in rechte en onbeschadigde asperges.
- Bodemverwarming: In het voorjaar warmt een heuvel sneller op, wat de groei van de scheuten kan versnellen.


Oogsten van asperges
Bij asperges duurt het enkele jaren voordat je de eerste oogst kunt binnenhalen. In het eerste en tweede jaar na het planten is het belangrijk om de planten niet te belasten en de stengels volledig te laten doorgroeien. Vanaf het derde jaar kun je beginnen met het oogsten van de jonge scheuten. Deze scheuten, de eetbare delen van de plant, moeten worden geoogst voordat ze te lang worden. Bij witte asperges herken je dit moment wanneer de koppen net door de grond beginnen te breken. Bij groene asperges wacht je tot de scheuten ongeveer 20-25 cm lang zijn.
Oogsten doe je door de stengels voorzichtig bij de basis af te snijden of af te steken. Het is belangrijk om niet alle stengels tegelijk te oogsten, zodat de plant voldoende energie kan opbouwen voor het volgende seizoen. Asperges maken geen nieuwe scheuten aan binnen hetzelfde seizoen, maar zullen het volgende jaar opnieuw produceren.
De geoogste asperges moeten zo snel mogelijk worden verwerkt of opgeslagen. Wikkel ze in een vochtige doek en bewaar ze in de koelkast, waar ze tot een week vers blijven. Voor langere bewaring kunnen asperges worden ingevroren na blancheren.
Teelt en verzorging
Bekende variëteiten die goed in Nederland groeien zijn ‘Gijnlim’, ‘Backlim’ en ‘Cumulus’.
Let op mogelijke plagen zoals de aspergekever; deze kun je bestrijden door de kevers handmatig te verwijderen of natuurlijke vijanden te stimuleren.
Vermeerdering gebeurt meestal via zaad of door het planten van aspergeklauwen. Bij de verzorging is het belangrijk om onkruid rond de planten te verwijderen en jaarlijks compost toe te voegen.
Tijdens de winter sterven de bovengrondse delen af; je kunt de planten dan afdekken met een laag mulch om ze te beschermen tegen vorst.