Pompoen in je moestuin

Inleiding
Pompoenen zijn niet alleen een lust voor het oog met hun vaak feloranje kleur en karakteristieke ribbels, maar ook een veelzijdige aanvulling op de moestuin. Ze zijn afkomstig uit Midden- en Zuid-Amerika, waar ze al duizenden jaren worden verbouwd door inheemse volkeren. In Nederland worden pompoenen vooral gewaardeerd vanwege hun culinaire toepassingen: van romige soepen tot smeuïge taarten en stoofschotels. De wetenschappelijke naam van de pompoen is Cucurbita pepo, maar afhankelijk van het ras kunnen ook Cucurbita maxima en Cucurbita moschata worden bedoeld.
Pompoenen zijn een symbool van de herfst en ze worden dan ook vaak gebruikt bij feestdagen zoals Halloween. Ze kunnen indrukwekkend groot worden, maar er zijn ook compacte rassen die perfect zijn voor een kleinere tuin. Pompoenen behoren tot de vruchtgewassen en zijn eenjarige planten. Hun levenscyclus begint bij zaad en eindigt na de oogst en het afsterven van de plant bij de eerste vorst.
Leuk weetje:
de grootste pompoen ooit woog meer dan 1.200 kilogram! Deze recordpompoen werd in 2021 gekweekt in Italië. Hoewel deze reuzenpompoenen vooral voor de competitie worden gekweekt, zijn ze technisch gezien eetbaar – al is de smaak meestal niet zo goed als die van kleinere variëteiten.


Zaaien van pompoen
De Tuinagenda geeft de volgende perioden aan als optimale perioden voor het zaaien van pompoen.
Zaaien |
Planten |
Oogsten vanaf |
Begin April 2927_1ea7cf-a4> |
Half Mei 2927_3152ee-0b> |
Begin Augustus ∞ 2927_de4dc2-48> |
Half April 2927_969b77-eb> |
Eind Mei 2927_aa0582-de> |
Half Augustus ∞ 2927_cb11f8-9d> |
Eind April 2927_e47910-5e> |
Begin Juni 2927_892789-01> |
Eind Augustus ∞ 2927_a7e243-5b> |
Begin Mei 2927_d9610c-f1> |
Half Juni 2927_05915e-94> |
Begin September ∞ 2927_7d0ff8-da> |
Half Mei 2927_d1a608-5d> |
Eind Juni 2927_5fa28f-06> |
Half September ∞ 2927_b008b8-24> |
Eind Mei 2927_708357-4d> |
Begin Juli 2927_733913-3f> |
Eind September ∞ 2927_e5559a-53> |
Pompoenen hebben een lange groeiperiode nodig. We zaaien ze daarom binnenshuis omdat de Nederlandse lente te koud is voor een goede start in de volle grond. Dit geeft de planten een voorsprong voordat ze in mei of juni naar buiten gaan.
Als je een kleine tuin hebt, dan kun je het beste kiezen voor een klimmende pompoensoort die kleine pompoenen geeft. Anders krijg je veel ranken op de grond die veel van de kostbare ruimte in beslag nemen.
Vul een of meer potjes van 9 cm met compost en zaai hierin één pompoenzaadje. Pompoenen houden van warmte, dus zorg voor een kiemtemperatuur van 20-25 graden Celsius. Met voldoende warmte en vochtigheid ontkiemen de zaden meestal binnen 10 dagen. Zodra de eerste blaadjes zichtbaar zijn, kun je het zaailingen een lichte en warme plek geven, maar bescherm ze tegen tocht.


Planten van pompoenen
Je kunt zien dat een zaailing van de pompoen klaar is om uitgeplant te worden in je moestuin als hij stevige stengels heeft en minstens drie echte bladeren. Dit gebeurt meestal 25 dagen na het zaaien. Wacht in ieder geval met uitplanten tot na IJsheiligen (medio mei), zodat je zeker bent dat er geen nachtvorst meer is.
Plant pompoenen op een zonnige, warme plek in de tuin. Ze houden van voedzame, goed doorlatende grond. Maak het plantgat ruim en vul dit eventueel aan met compost. Houd voor robuuste pompoenplanten een plantafstand van minimaal 80 cm rondom aan, want pompoenen hebben de neiging flink uit te groeien.
Als je gebruik maakt van de vakkenmethode dan past één klimmende pompoenplant in een vak van 40×40 cm, als je tenminste kiest voor een compacte variëteit.
Pompoenen doen het ook prima in potten, mits deze groot genoeg zijn (minimaal 30 liter).


Oogsten van pompoen
Een pompoen is klaar om geoogst te worden als de schil hard en stevig is en niet meer ingedrukt kan worden met een nagel. Dit is meestal in september of oktober, afhankelijk van het ras en de weersomstandigheden. Kleinere variëteiten zijn eerder oogstklaar dan grote variëteiten. Laat de steel bij het oogsten altijd zitten, want dit verlengt de houdbaarheid
Oogst bij voorkeur op een droge dag en laat de pompoenen een paar dagen in de zon narijpen. Als dit niet mogelijk is, kun je ze binnen op een warme plek laten rijpen. Pompoenen kunnen maandenlang bewaard worden op een koele, droge plek, zoals een vorstvrije schuur. Controleer regelmatig op rot.
Als je een doorlopende oogst wilt, kun je meerdere rassen combineren, zoals zomerpompoenen (die jong worden geoogst) en winterpompoenen (die volledig afrijpen).

Teelt en verzorging
Bekende pompoenrassen zijn
- ‘Uchiki Kuri’ (een klein, oranje Hokkaido-ras),
- ‘Butternut’ – flesvormig met een zachte smaak
- klassieke Halloween-pompoen.
Elk ras heeft zijn eigen eigenschappen en groeivormen.
Pompoenen zijn gevoelig voor echte meeldauw, een schimmelziekte die wit poederachtig beslag op de bladeren veroorzaakt. Voorkom dit door goed te luchten en de planten niet te nat te maken. Plagen zoals slakken kunnen schade aan jonge planten veroorzaken; bescherm ze hiertegen met fysieke barrières of ecologische slakkenkorrels.
De verzorging van pompoenen is eenvoudig: geef ze regelmatig water, vooral tijdens droge periodes. Voeg in het groeiseizoen wekelijks een vloeibare meststof toe voor een rijke oogst. Pompoenen hebben geen snoei nodig, maar je kunt ranken die te lang worden afknippen om de plant compacter te houden.
Omdat pompoenen niet winterhard zijn, eindigt hun groeicyclus bij de eerste nachtvorst. Haal daarom voor de zekerheid alle pompoenen binnen zodra vorst wordt voorspeld.

Pompoen in de Tiny Garden moestuin
Ik heb zelf nog geen pompoenen in mijn tuin gehad, maar met de laatste uitbreiding ben ik het wel van plan. Ik kies dan wel voor kleine pompoenen en bij voorkeur pompoenplanten die kunnen klimmen (al dan niet met enige hulp).
Compacte soorten zijn:
- ‘Uchiki kuri’
- ‘Jack be Little’
- ‘Sweet dumpling’
